پیشگیری از مشکلات پوستی در سالمندان

یک نت ـ دکتر سید مسعود داوودی: با افزایش سن، سلول های بدن پیر می شود. پوست نیز همگام با تمام سلول ها تغییر و مشکلاتی پیدا می کند. در این مطلب به مشکلات پوستی دوران سالمندی و راه های پیشگیری از آنها اشاره می کنیم؛ مشکلاتی که مهم ترین آنها عبارتند از: خشکی پوست، چین و چروک، کبودی و خونمردگی، تومورهای پوستی، عوارض پوستی ناشی از بیماری زمینه ای، بیماری عفونی پوست و تاخیر در ترمیم زخم.

1- خشکی پوست

عارضه ای که بیش از همه در سالمندان جلب توجه می کند، خشکی پوست است. هرچه سن بالاتر می رود تحلیل بافت چربی در همه نقاط از جمله صورت بیشتر می شود. کاهش چربی باعث افزایش دفع آب از طریق پوست و خشکی در آن می شود. به دنبال خشکی پوست، ترک هایی در سطح آن ایجاد می شود که سرمنشاء خارش است.

خارش در فصل پاییز و زمستان که خشکی هوا زیاد است، شدت بیشتری دارد. اغلب سالمندان در اثر خارش زیاد در فصول خشک سال دچار التهاب و اگزمای پوستی هم می شوند. برای رفع خشکی پوست، می توان از کرم های مرطوب کننده قوی استفاده کرد.

2- چین و چروک پوست

کلاژن موجود در پوست با افزایش سن از هم گسسته می شود و باعث خواهدشد خاصیت کشسانی و الاستیسیته پوست از بین برود. پوست بدون کلاژن، قوام سفت خود را از دست می دهد و به اصطلاح چروک می خورد یا می ریزد. این پدیده در بدن قابل پیشگیری نیست و دیر یا زود، با افزایش سن رخ می دهد. اصلی ترین علت چروک پوست، نور آفتاب است و اگر از همان دوران جوانی از پوست محافظت شود، میزان چروک شدن پوست به حداقل می رسد.

3- کبودی و خونمردگی

کبود و خونمردگی در پوست سالمندان زیاد دیده می شود. اگر موضوع سالمندآزاری مطرح نباشد، شایع ترین دلیل کبودی پوست، مصرف داروهای ضدانعقاد است که در سالمندان مبتلا به بیماری قلبی عروقی، برای جلوگیری از ایجاد لخته تجویز می شود.

سالمندان به خوبی نمی توانند تعادل خود را حفظ کنند و بیشتر به اشیا داخل خانه و... برخورد می کنند. به همین دلیل احتمال خونریزی درون بافتی و دیدن کبودی در بدنشان زیاد است.

4- تومورهای پوستی

مورد بعدی تومورهای خوش خیم و بدخیم پوستی است. از تومورهای خوش خیم می توان به خال های عروقی و خال های رنگی اشاره کرد. ضایعه های گوشتی نواحی مختلف پوست بدن معمولا خطری ندارند و به برداشتن آنها هم نیاز نیست. اگر از نظر زیبایی مشکلی ایجاد کنند و محلشان طوری باشد که باعث آزار سالمند شود، می توان زائده گوشتی را برداشت.

در سنین بالا، تومورهای بدخیم پوستی را هم مشاهده می کنیم. ضایعات پیش سرطانی ممکن است از همان سنین کودکی و نوجوانی در پوست وجود داشته باشند ولی در دوران سالمندی بروز کنند. سرطان های پوستی شایع در دوران سالمندی شامل سرطان سلول های پایه ای پوست و سلول های سنگفرشی پوست است.

بدخیم ترین نوع سرطان از نوع ملانوم است که این سرطان نیز در سنین بالا دیده می شود. وقتی سالمند دچار زخم پوستی می شود و زخم هم بهبود نمی یابد، باید به فکر ضایعات بدخیم بود و حتما نمونه برداری از زخم انجام گیرد.

5- عوارض پوستی ناشی از بیماری های زمینه ای

بیمار های پوستی سالمندان ممکن است در اثر وجود بیماری زمینه ای دیگری ایجاد شده باشد. افراد مسن بیشتر به بیماری های کلیوی، کبدی، قلبی عروقی، دیابت و... مبتلا هستند. بنابراین دیدن عوارض پوستی ناشی از این بیماری ها در سالمندان طبیعی است. مثلا فردی که کم خون است، پوست رنگ پریده و سردی دارد یا به علت کم خونی دچار ریزش مو در سر، صورت و بدن می شود. حتی ناخن های فرد کم خون نیز تغییر شکل می دهند. مشکلات کلیوی می توانند باعث خارش پوست شوند. بیماری های کبدی نیز باعث خارش و زردی پوست می شوند.

6- بیماری عفونی پوستی

بیماری های عفونی که در پوست سالمندان دیده می شود به علت ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن است. ضایعات عفونی و قارچی پوستی به دلیل ضعف سیستم ایمنی در سنین بالا شیوع بیشتری پیدا می کند. تجمع قارچ ها بیشتر در کف پا و ناخن های سالمندان است. البته ضعف قوای جسمانی سالمندان را هم باید در نظر گرفت که باعث می شود نتوانند بهداشت خود را به خوبی رعایت کنند بنابراین مراقبان سالمندان باید به این نکته توجه کنند.

7- تاخیر در ترمیم زخم

افراد سالخورده پوست آسیب پذیرتری دارند. ترمیم و بهبود زخم در سالمندان بسیار آهسته تر از یک فرد جوان است. گاهی بهبود زخم آنقدر طول می کشد که لازم است برای ترمیم و جلوگیری از عفونت، مداخله پزشکی انجام شود. در چنین مواردی بهتر است برای بیماران آنتی بیوتیک تجویز و محل زخم نیز تمیز نگه داشته شود. یکی از زخم هایی که در سالمندان دیده می شود، زخم پوستی در اثر دیابت و درگیری عروقی است.

با توجه به اینکه بهبود زخم در سالمندان در حالت طبیعی به کندی صورت می گیرد، زخم ناشی از دیابت، خیلی خطرناک تر خواهدبود، بنابراین سالمندان باید به این نکته توجه داشته باشند و مدام پاها را معاینه و در صورت دیدن زخم خیلی زود به پزشک مراجعه کنند.