سرفه کردن در کودکان

یک نت ـ سرفهٔ کودککودکان ممکن است به دلایل مختلفی شروع به سرفه کردن کنند. بنابراین، هر زمان که به نظر می‌رسد فرزندتان در تنفسش مشکلی جدی دارد، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید. اما به‌طورکلی، اگر سرفهٔ کودکتان بعد از حدود یک هفته بهبود نیافت لازم است به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر کودکتان سرفه می‌کند و هر کدام از شرایط زیر را دارد، لازم است به یک پزشک مراجعه کنید:

    کودک کمتر از سه ماه دارد.    سریع‌تر از معمول نفس می‌کشد یا به نظر می‌رسد که برای نفس کشیدن تلاش زیادی می‌کند.    هنگام تنفس خس‌خس می‌کند.    مخاط یا ترشح چرکی یا خون‌آلود سرفه می‌کند.    اگر سن او بین سه تا شش ماه است و تب حداقل ۳۸/۳ درجهٔ سانتی‌گراد دارد.    اگر سن او شش ماه یا بیشتر است و تب حداقل ۳۹/۴ درجهٔ سانتی‌گراد دارد.    نوعی بیماری مزمن مانند بیماری قلبی یا ریوی دارد.    به قدری شدید سرفه می‌کند که بالا می‌آورد.    پس از حالت خفگی به خاطر گیر کردن چیزی در گلو دچار سرفهٔ مداوم می‌شود.

عوامل سرفهٔ کودک

عوامل محتمل زیادی برای سرفه کردن کودکان وجود دارد و برخی از آنها ایجاب می‌کند که با پزشک فرزندتان تماس بگیرید، اما برخی از شایع‌ترین علل بروز سرفه در بچه‌ها عبارت است از:

سرماخوردگی معمولی: اگر فرزند شما سرما خورده باشد، ممکن است سرفه و عطسه همراه با آبریزش یا گرفتگی بینی، آبریزش چشم، کم‌اشتهایی یا بی‌اشتهایی و احتمالاً تب پایینی داشته باشد.

ویروس سن‌سیشیال تنفسی: ویروس سن‌سیشیال تنفسی یا RSV، در کودکان و خردسالان شایع‌تر است، با این وجود کودکان در هر سنی ممکن است به آن مبتلا شوند. نشانه‌های ویروس سن‌سیشیال تنفسی همان نشانه‌های سرماخوردگی به علاوهٔ سرفه‌های تشدیدشونده و تنفس سخت است. ویروس سن‌سیشیال تنفسی گاهی اوقات بیش از یک سرماخوردگی معمولی ایجاد مشکل نمی‌کند اما گاهی هم می‌تواند به بیماری‌های تنفسی جدی‌تر مانند برونشیولیت یا التهاب مجاری هوایی کوچک و سینه‌پهلو یا ذات‌الریه و التهاب ریه‌ها، به ویژه در کودکان زیر یک سال منجر شود.

خروسک: مشخصهٔ اصلی خروسک سرفهٔ عمیقی است که شبیه پارس کردن بوده و اغلب در طول شب شدیدتر است. خروسک همچنین می‌تواند هنگامی که کودک هوا را فرو می‌برد، سوت تنفسی یعنی صدای زیر سوت مانندی را ایجاد کند. با وجود اینکه این نوع سرفه می‌تواند ترسناک به نظر بیاید، در اغلب موارد خیلی جدی نیست ولی با این حال، لازم است برای مشورت با پزشک کودک خود تماس بگیرید، زیرا او ممکن است از شما بخواهد فرزندتان را برای معاینه به مطب ببرید.

آلرژی، آسم و محرک‌های محیطی: وقتی کودکی به ماده‌ای در محیط مانند شورهٔ گربه یا هیرهٔ گرد و غبار حساس باشد، ممکن است تصور شود که مبتلا به نوعی سرماخوردگی‌ است که هرگز خوب نمی‌شود. حساسیت و آلرژی می‌تواند باعث احتقان بینی یا آبریزش بینی با مخاط شفاف و همچنین سرفهٔ ناشی از ریزش مخاط از پشت بینی یعنی مخاطی را ایجاد کند که از پشت سینوس‌های کودک به گلویش ریخته می‌شود. کودکان مبتلا به آسم نیز معمولاً زیاد سرفه می‌کنند، به ویژه در طول شب. اگر کودک شما آسم دارد، ممکن است دچار احتقان قفسهٔ‌سینه، خس‌خس و سختی در تنفس شود. سرفه کردن کودک بعد از دویدن یا آسم ناشی از ورزش نیز یکی دیگر از سرنخ‌هایی است که نشان می‌دهد ممکن است آسم علت سرفه کردن کودک باشد. قرار گرفتن در معرض سرما نیز ممکن است باعث بروز سرفه در کودک مبتلا به آسم شود. یک احتمال دیگر این است که یک عامل حساسیت‌زای محیطی، مانند دود سیگار یا آلودگی باعث سرفهٔ کودک شما می‌شود. البته، در این مورد شما باید عامل مشکل‌ساز را به درستی شناسایی کنید و آن را از بین ببرید.

سینه‌پهلو یا برونشیت: بسیاری از موارد سینه‌پهلو که عفونتی در ریه است، به شکل سرماخوردگی شروع می‌شود. اگر کودک شما سرماخوردگی‌ای دارد که به نظر می‌رسد بدتر می‌شود یا سرفهٔ مداوم، تنفس دشوار، تب، دردهای بدنی و لرز دارد، لازم است برای گرفتن نوبت با پزشک کودکتان تماس بگیرید. برونشیت زمانی بروز می‌کند که برونش‌ها یعنی لوله‌هایی که هوا را به ریه‌ها حمل می‌کنند و نایژه‌ نامیده می‌شوند، عفونی شوند و این اغلب پس از سرماخوردگی یا آنفلوانزا پیش می‌آید. این بیماری می‌تواند باعث چند هفته سرفهٔ آزاردهنده شود. اگر کودک شما سینه‌‌پهلوی باکتریایی یا برونشیت داشته باشد، ممکن است به یک آنتی‌بیوتیک برای پاک کردن عفونت و سرفه نیاز داشته باشد. اما اگر بیماری ویروسی باشد، بدون آنتی‌بیوتیک بهبود خواهد یافت که این مورد را نیز حتماً پزشک مشخص خواهد کرد.

سینوزیت: اگر کودک سرفه و آبریزش بینی داشته باشد و این حالت بدون هیچ نشانه‌ای از بهبود، حداقل ۱۰ روز به طول بینجامد و پزشکتان احتمال سینه‌پهلو و برونشیت را دلیل سرفه‌ها نداند و آن را رد کند، کودک شما ممکن است سینوزیت داشته باشد. این عفونت باکتریایی حفره‌های سینوسی، باعث سرفهٔ پایداری می‌شود، زیرا مخاط دائماً درحال ریزش در پشت گلوست و در نتیجه باعث تحریک رفلکس سرفه می‌شود. اگر پزشک تعیین کند که کودک شما سینوزیت دارد، ممکن است برای او آنتی‌بیوتیک تجویز کند. سرفهٔ کودک باید بعد از اینکه سینوس‌ها از عفونت پاکسازی ‌شدند، متوقف گردد.

بلعیدن یا بوییدن یک شیء: سرفه‌ای که برای یک هفته یا بیشتر بدون هیچ نشانهٔ دیگری از بیماری مانند آبریزش بینی، تب یا بی‌حالی، آلرژی و ترشح شفاف ادامه داشته است، می‌تواند به معنای آن باشد که چیزی در گلو یا ریه‌های کودک گیر کرده است. این اتفاق در میان کودکانی که تازه راه افتاده‌اند، به اشیای کوچک دسترسی دارند و دوست دارند همه چیز را در دهانشان بگذارند شایع‌تر است. اگر پزشک مشکوک باشد که یک جسم خارجی باعث ایجاد سرفه شده است، عکس‌برداری با اشعهٔ ایکس از قفسهٔ‌سینه را تجویز خواهد کرد. اگر عکس‌برداری نشان دهد که چیزی در ریه‌ها گیر کرده است، احتمالاً آن جسم باید از طریق جراحی خارج شود.

سیاه‌سرفه: به لطف استفاده‌ٔ گسترده از واکسن پنج‌گانه و در ادامه سه‌گانهٔ کودکان؛ DTaP، شیوع ﺳﯾﺎه‌سرفه کمتر شده است اما موارد همه‌گیری آن هنوز هم رخ می‌دهد و در برخی جاها رو به افزایش است. یک کودک مبتلا به ﺳﯾﺎه‌سرفه به طور معمول ۲۰ تا ۳۰ ثانیه بی‌وقفه سرفه می‌کند و سپس، تا شروع حمله‌ٔ بعدی سرفه، برای نفس کشیدن تقلا می‌کند. همچنین ممکن است کودک قبل از شروع دور بعدی سرفه‌های شدیدتر، برای حداکثر دو هفته علائم سرماخوردگی مانند عطسه، آبریزش بینی و سرفهٔ خفیف را نیز داشته باشد. اگر این همان وضعیتی است که فرزند شما دارد، بلافاصله با پزشک او تماس بگیرید. ﺳﯾﺎه‌سرفه می‌تواند به ویژه در کودکان زیر یک سال شدید باشد.

فیبروز کیستیک: سرفهٔ مداوم با مخاط غلیظ زرد یا سبز یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های بیماری ژنتیکی فیبروز کیستیک است که فرزند شما ما احتمالاً آن را به ارث برده است. علائم دیگر عبارتند از سینه‌پهلوی مکرر و عفونت‌های سینوس، عدم وزن‌گیری، پوست شورمزه و مدفوع پرحجم و چرب.

عادت: گاهی اوقات کودک به علت وجود یک بیماری سرفه می‌کند و حتی بعد از آنکه از آن بیماری بهبود یافت، از روی عادت به سرفه کردن ادامه می‌دهد. اگر سرفه کردن فرزند شما از روی عادت باشد، این کار را در حین خواب انجام نمی‌دهد و سرفه به ندرت با غذا خوردن یا صحبت کردن کودکتان تداخل خواهد داشت. با این حال، این سرفهٔ ناشی از عادت هم می‌تواند، مثلاً در کلاس درس برایش ایجاد مزاحمت کند.دادن داروی ضدسرفه به کودک

حتی اگر فکر می‌کنید که مشکل کودک فقط یک سرماخوردگی معمولی است، قبل از اینکه به او داروی ضدسرفه یا داروهای بدون نسخهٔ سرماخوردگی بدهید، حتماً از پزشک کودکتان سؤال کنید. اکثر پزشکان از دادن این داروها به کودکان خردسال خودداری می‌کنند. یک آکادمی طب اطفال معتبر در دنیا به والدین هشدار می‌دهد که هرگز از این داروها برای کودکان زیر چهار سال استفاده نکنند و حتی برای کودکان چهار تا شش ساله فقط در صورتی از این داروها استفاده کنند که پزشک کودک آنها را توصیه کند.

همچنین وقتی فرزندتان شش ساله شد نیز مطمئن شوید که داروها مناسب سن اوست و هر دز دارو را دقیقاً مطابق دستورالعمل‌های روی برچسب دارو اندازه‌گیری کنید. همچنین هیچ‌گاه همزمان به کودکتان بیش از یک نوع داروی سرفه یا سرماخوردگی ندهید. این داروها اغلب حاوی ترکیبات متعددی هستند و نباید فرزندتان دز دو برابری از هر ترکیب دارویی را بخورد.