رابطه ی والدین با کودک دارای آسیب شنوایی

یک نت ـ آسـیب شـنوایی، یکـی از پیچیدهتریـن آسـیبهای حسـی اسـت و بـر تنیدگـی فرزندپـروری و تعاملوالد-کـودک تأثیـر میگـذارد. برنامـه ی تعامـل والد-کـودک برگرفتـه از نظریـهی درمـان مبتنـی بـرتعامـل والد-کودکـی اسـت کـه شـیال آیبـرگ، براسـاس نظریـهی رفتـار کنشـگر، رواندرمانـی سـنتیکـودک و رشـد نخسـتین کـودک تدویـن کـرده اسـت. ایـن برنامـه هـم از نظریـهی دلبسـتگی و هـماز نظریــهی یادگیــری اجتماعــی، بهمنظــور دســتیابی بــه شــیوهی فرزندپــروری مقتدرانــه بهــرهجســته اســت؛ از ایــن رو، بــه نظــر میرســد تعامــل والد-کــودک بــرای آمــوزش نحــوهی تعامــلصحیــح بــا کــودک و کاهــش تنیدگــی فرزندپــروری، باالخــص بــرای گــروه آســیبدیدهی شــنواییکــه والدینــی شــنوا دارنــد، مؤثــر اســت. والدینــی کــه دارای فرزنــدی بــا آســیب شــنوایی هســتند،ارزیابــی شــناختی منفــی از توانمندیهــای خــود بهعنــوان والــد دارنــد و بــه همیــن ســبب،باعــث کاهــش ســامت روانــی و بهزیســتی خــود میشــوند. مطالعــهی حاضــر، بــا هــدف بررســیاثربخشــی برنامــهی آمــوزش تعامــل مادر-کــودک بــرای مــادران دارای کــودک بــا آســیب شــنواییبــر کاهــش تنیدگــی فرزندپــروری و رابطــهی والدیــن بــا کــودک انجــام شــده اســت. ایــن پژوهــش،از نــوع نیمهآزمایشــی بــود و در آن از طــرح پیشآزمون-پسآزمــون و مرحلــهی پیگیــری بــا گــروهکنتـرل اسـتفاده شـد. نمونـه شـامل 30 کـودک دچـار آسیبشـنوایی پیشدبسـتانی و والدینشـانبــود کــه بهصــورت هدفمنــد انتخــاب شــده و بهطــور تصادفــی در دو گــروه آزمایــش و کنتــرل قــرارگرفتنــد. برنامــهی تعامــل والد-کــودک را پژوهشــگر تدویــن و طراحــی کــرد. ایــن برنامــه شــاملتهیــهی نیازســنجی و تدویــن یکســری مؤلفههــای برنامــه‌‌ی آمــوزش والدیــن )مهارتهــای تعامــلکودکمــدار و مهارتهــای والدگــری( بــود. مهارتهــای تعامــل کودکمــدار شــامل جایــزه دادن،|تقلیـد، بازتـاب، توصیـف، اشـتیاق و جلـب توجـه و تمرکـز مدنظـر قـرار گرفـت؛ سـپس مهارتهـایوالدگــری شــامل صــدور فرامیــن خــوب، تشــویق فرمانبــرداری، محرومســازی بــا روی صندلــیقرارگرفتـن بهخاطـر نافرمانـی و ایجـاد قوانیـن معتبـر در خانـه تنظیـم گردیـد. آزمودنیهـای گـروهآزمایـش، برنامـهی تعامـل والد-کـودک را در قالـب 12 جلسـهی دوسـاعته در طـی یـک مـاه دریافـتکردنـد. بـرای بررسـی تعامـل والد-کـودک و تنیدگـی فرزندپـروری از مقیـاس رابطـهی والد-کـودکو مقیــاس تنیدگــی والدگــری اســتفاده شــد. یافتههــا نشــان داد کــه میانگیــن نمــرات در تعامــلوالد-کـودک و تنیدگـی فرزندپـروری در پـدران اثرگـذار بـوده اسـت؛ ولـی در مـادران، در مقایسـه بـاگـروه کنتــرل در پسآزمـون در مقایسـه بــا پیشآزمـون افزایـش بیشـتری یافتـه اسـت. نتایـج ایـنپژوهـش اهمیـت مشـارکت والدیـن در برنامـهی آموزشـی تعامـل والد-کـودک بهعنـوان والد-درمانگـررا نشـان میدهـد. یافتههـا اثربخشـی برنامـهی تعامـل والد-کـودک بـر بهبـود رابطـهی بیـن والدیـنبــا کــودک دچــار آســیب شــنوایی را نیــز نشــان میدهــد.