بازگشت نیروهای داعش به خانه

یک نت ـ والری گراسیموف رئیس ستاد کل نیروهای مسلح روسیه 6 دسامبر اعلام کرد: سوریه به‌ طور کامل از کنترل شبه‌نظامیان «داعش» خارج شده است. اندکی بعد این سخنان به تصمیم ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه برای خروج بخش محسوس نیروهای روس از سوریه منجر شد. حیدر عبادی نخست وزیر عراق از رهایی اراضی کشور از شبه‌نظامیان سخن گفت. دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا نیز پیروزی بر «داعش» را اعلام کرد. ترامپ گفت: «ما در سوریه پیروز شدیم، در عراق پیروز شدیم. ولی آنها در جاهای دیگر پخش می‌شوند»

به گزارش گروه‌ بین‌الملل اعتمادآنلاین، بوریس دولگوف عضو ارشد مرکز مطالعات عربی و اسلامی انستیتوی شرق شناسی فرهنگستان علوم روسیه در مصاحبه‌ خود با نشریه آرگومنتی‌ای‌فاکتی درباره آینده شبه‌نظامیان داعش به پرسش‌های این نشریه پاسخ داد.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا داعش مجدداً امکان تشکیل حکومت دارد گفت: «فرماندهی روسیه به طور رسمی شکست «داعش» و رهایی خاک سوریه از واحدهای آن را اعلام کرد. امروز در عراق و سوریه ناحیه‌ای نیست که تحت کنترل داعش باشد و بشود آن را بخشی از این حکومت جعلی نامید.

ولی صحبت از پیروزی کامل بر شبه‌نظامیان عجولانه است. ما شاهد این بودیم که آنها با اسلحه و تجهیزات از مواضع «نیروهای دموکراتیک سوریه» عبور کردند و در دیگر مناطق مستقر شدند. شبه‌نظامیان بین مردم بومی پراکنده می‌شوند، «سلول‌های خاموش» می‌سازند، روانه نواحی صعب العبور دیگر کشورها (در وهله اول افغانستان و لیبی) می‌شوند. بخشی به کشورهایشان باز می‌گردند (به طور خاص کشورهای حوزه آسیای مرکزی، آفریقا و اروپا) تا آنجا فعالیت خود را از سر بگیرند. همه اینها نشان می‌دهد آرمان تأسیس «حکومت عدل اسلامی» بر اساس قوانین شرعی تاکنون زنده بوده و میان بخشی از مسلمانان طرفداران بسیاری دارد.

با این حال، اکنون صحبت از این نیست که طرفداران این آرمان در آینده نزدیک خواهند توانست حکومت جدیدی با نهادهای مدیریتی مربوطه و با کنترل اراضی و سامانه مالیاتی خود بسازند. برای این منظور باید یک رشته شرایط فراهم شود. اولاً باید کشور بزرگ ویران شده‌ای از جنگ داخلی و تحت نفوذ نیرومند اسلام‌گرایان وجود داشته باشد. امروز لیبی چنین شرایطی را دارد. ولی این کشور تحت نظارت شدید سرویس‌های ویژه روسیه، آمریکا و اروپا قرار دارد و شبه‌نظامیان از این واقعیت مطلع هستند. آنها نمی‌خواهند با پای خود روانه کشتارگاه شوند. به همین دلیل فعلاً، هرچند فعالیت اسلام‌گرایان در برخی نواحی لیبی مشاهده می‌شود، ولی صحبت از بازسازی «داعش» در خاک این کشور مطرح نیست. هرچند در بلندمدت چنین امری ممکن است.»

بوریس دولگوف، با اشاره به عملیات تروریستی شبه جزیره سینا و ارتباط گروه‌های تروریستی این منطقه با داعش اذعان داشت: «در سینا گروه‌های اسلام‌گرا عملاً فعالیت دارند. یکی از آنها خود را «دولت اسلامی شبه جزیره سینا» می‌نامد. ولی اینها در واقع اسلام‌گراهای محلی هستند که با داعش هیچ ارتباطی ندارند، بلکه تنها با دولت مصر درگیر شده‌اند. اینها هسته‌های پراکنده اخوان المسلمین هستند که چند سال قبل در نتیجه عملیات ارتش قدرت را در کشور از دست دادند. علاوه بر این‌ها، باید گروه‌های متشکل از قبایل محلی را نیز به این‌ گروه افزود.

ساختار مشابه با «داعش» به دشواری در سینا ظهور می‌کند زیرا سرویس‌های ویژه مصر با حمایت دیگر کشورها و از جمله روسیه در منطقه فعالیت گسترده‌ای دارند. عامل مهم دیگر این است که داعش با حمایت مالی نیروهای خارجی ساخته شد. کمک این نیروها محسوس بود و بدون آن ساخت این حکومت میسر نمی‌شد. این نیروها کاملاً شناخته شده‌ هستند: آمریکا و کشورهای سلطنتی خلیج فارس. آنها به «داعش» به عنوان پایه نیروهای در حال نبرد با بشار اسد نیاز داشتند. در سینا بازیگران خارجی وجود دارند که از اخوان المسلمین به عنوان اپوزیسیون دولت مصر حمایت می‌کنند ولی این حمایت را در حال حاضر نمی‌توان با حمایت از داعش مقایسه کرد.»

این مقام نظامی در پاسخ به مسئله بازگشت تروریست‌ها به کشورهای خودشان و نحوه مقابله کشورهای مبداء با آن‌ها افزود: «در روسیه از اکثر اعضای جامعه مشترک المنافعی که به صفوف «داعش» پیوستند بانک اطلاعاتی تشکیل شده است. این اطلاعات حین عبور افراد از مرز یا در محل بازگشت احتمالی افراد مظنون استفاده می‌شود. سرویس فدرال امنیت اطلاعات دقیقی در این مورد منتشر نمی‌کند ولی بسیاری از شبه‌نظامیان حین تلاش برای بازگشت به روسیه بازداشت شده‌اند. با بستگان این شبه‌نظامیان همکاری‌هایی انجام می‌شود. در روسیه سامانه بزرگ مبارزه با اسلام‌گرایی ایجاد شده است.

اوضاع اروپا بغرنج‌تر از این است. کنترل مرزی در کشورهای اروپایی به اندازه روسیه مؤثر نیست. در سوریه به من گفته می‌شد نمایندگان «داعش» و قاچاقچیان گذرنامه‌های جعلی سوریه را آماده می‌کردند و به کمک آنها به راحتی می‌شد به کشورهای اروپای غربی رخنه کرد. خیلی‌ها در نقاب آواره به خانه برمی‌گردند. به همین دلیل متأسفانه پس از سقوط داعش خطر رشد عملیات تروریستی در اروپا کاملاً جدی است.»