کودکانی که روزانه فقط 200 هزار تومان درآمد دارند

یک نت ـ اتوبوس به شدت شلوغ بود خود را در میان جمعیت جای دادم دخترکی در ازدحام جمعیت نظرم را جلب کرد که از مسافرین با التماس می‌خواست که از او فالی بخرند اما هیچ کس به او توجه نمی‌کرد. خانم مسنی که کنار من نشسته بود او را صدا زد و از او فالی خرید و رو به من گفت: چرا کسی فکری برای این بچه‌ها نمی‌کند؟ جای این بچه‌ها در مدرسه است یا خانه ، نه در خیابان.

ساعت کارشان بستگی به فصل دارد معمولا کارشان در فصول گرم سال بیشتر است و پنج شنبه و جمعه ها هم تا پاسی از شب کار می کنند تا بتوانند منبع درآمد خانواده شان باشند.فال فروشی، گل فروشی کنارخیابان و اسپند دود کردن سر چهارراه ها کارهای شاقی هستند که مثل مور و ملخ در بین دختر بچه ها و پسربچه ها روز به روز زیادتر میشه.

درواقع می توان گفت یکی از زشت ترین و دردناک ترین تصاویر هر جامعه که بعد از جنگ و خونریزی می شود به چشم دید، استثمار کودکان معصوم است که نه اجتماع را می شناسند و نه زندگی را ، با کمترین دستمزد و باکمترین خوراک تمام وجودشان را دراختیار سودجویان و فرصت طلبانی می گذارند که نه بویی از انسانیت برده اند و نه به کرامت انسانی معتقدند ،کسانی که فقط به جیب خود وسود بیشترفکر می کنند،فارغ از اینکه آینده سرمایه های انسانی یک جامعه را دستخوش معضلات اجتماعی قرار میدهند .

حضور این کودکان کار در دل پایتخت تنها یکی از سکانس‌ها سریال فقر کشور است. به نظر می‌رسد طبقه اجتماعی و تعریف عدالت از این زاویه(بهره‌برداری از کودکان) سال‌های زیادی است که فراموش شده است. 

درآمد های 200 هزارتومانی و نان آوران کوچک!

هوا گرگ و میش بود و من مثل هر شب ساعات طولانی پشت ترافیک همت ماندم حمید ، پسربچه 8 ساله  که پاتوق همیشگیش در پشت ترافیک های همت است با همهمه و صدای بلندش مشغول فروختن گلهای رنگی بود.

من که مشتری پرو پا قرص گل های حمید هستم آن شب او را غافلگیر کردم و با خریدن دو دسته گل بزرگ او را با خود هم کلام کردم.وقتی از حمید علت کارکردن او را تا ساعات طولانی شب جویا شدم در جواب شنیدم"سیر کردن شکم پدر مریضم و مادری که لباس های همسایه ها را می شوید و برادر یک ساله ام از همه چیز در دنیا واجب تر است.وقتی می تونم با فروش گل روزی 150 تا 200 هزارتومان پول دربیارم درس خوندن که برام نون و آب نمیشه.

متاسفانه رفتارافراد مختلف درجامعه برای کودکان معصوم کار، چه کسانی که کودکان کار را به خدمت می گیرند و چه خانواده های این نوع کودکان ،بسیار نادرست است واثرات بدی را بر جای می گذارد و باعث میشود این کودکان رفتارهای مادون شخصیتی انجام دهند و به مشکلات روحی، روانی، عاطفی، جسمی و جنسی دچار شوند.

کودکانی که در هیچ مدرسه ای درس نمی خوانند!

ولی الله نصر مدیر کل دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور درگفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان در مورد آمارهای کودکان خیابانی گفت : تحقیقات نشان می دهد حدود 30 درصد از کودکان کار و خیابانی به مدرسه نمی روند همچنین حدود 31 درصد کودکان خیابانی 6 تا 11 سال و 9 درصد نیز زیر 6 سال سن دارند .این آمارها نشان دهنده این است که سیستم آموزشی کشورمان نتوانسته زمینه تحصیل رایگان این کودکان را در مراکز آموزشی فراهم کند و با توجه به اینکه درصد زیادی از این کودکان در سن مدرسه قرار دارند به همین دلیل مسئولان نهادهای مربوطه باید این امکان را برای کودکان کار و خیابان فراهم کنند.

مدیر کل دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی افزود : سال گذشته 5 هزار کودک خیابانی و کار ساماندهی شده اند و چنانچه موردی در میان کودکان خیابانی از اعتیاد مشاهده شود به مراکز ترک اعتیاد داخل سازمان و یا وزارت بهداشت فرستاده می شود.

ضربه ای محکم به دختران یا پسران؟

دکتر علی باجلان روانشناس گفت: سوء استفاده جنسی به این معناست که رابطه جنسی با کودکی برقرار شود که هنوز به مرحله ای از رشد خود نرسیده که بتواند تصمیم گیری و رضایت کاملی از یک رابطه داشته باشد و حتی پیامد های ناشی از برقراری این نوع رابطه را نداند.

وی ادامه داد :کودکان کار چه پسران و چه دختران مورد سوء استفاده های جنسی بسیاری هستند. متاسفانه وقتی بحث سوء استفاده جنسی از کودکان کار مطرح می شود ذهن اکثریت به سمتی می رود که دختران بیشتر در معرض این نوع آسیب هستند درحالیکه این معضل بیشتر برای پسربچه ها دیده می شود که بسیار برای جامعه و آن کودک می تواند آسیب زننده و دردناک باشد.

طعم نابودی در خیابان ها

درخصوص بیماری هایی که در بین این کودکان شایع است دکتر باجلان تصریح کرد : بیماری های مختلفی در نتیجه آزار و اذیت های جنسی وجسمی کودکان کار را تهدید می کند ، چون این کودکان کمتر به مسایل بهداشتی خود رسیدگی می کنند شیوع بیماری هایی مثل ایدز و انواع هپاتیت ها در آن ها بیشتر است . کودکان خیابانی به دلیل آسیب پذیری بیشتر و مواجهه با پدیده‌هایی چون اعتیاد و آزارهای جنسی بیشتر در معرض ابتلا به ایدز هستند، برخی از این کودکان که اقدام به جمع آوری زباله در خیابان می‌کنند بعضا به دلیل عدم آگاهی پس از تماس مستقیم با زباله‌های بیمارستانی و تماس با سرنگ‌های آلوده مبتلا به بیماری ایدز می‌شوند.

انتقام به چه قیمتی؟

این روانشناس اظهار داشت: مهمتر از آسیب های جنسی، آسیب های روانی است که کودکان کار با آن دست و پنجه نرم می کنند. در بسیاری از کودکان کار ، اضطراب ، استرس ،اعتیاد ، اعتماد به نفس وعزت نفس پایین دیده می شود که این موارد در آینده می تواند در جامعه نمود داشته باشد چرا که بیشتر این کودکان با این ویژگی ها وقتی بزرگ شوند برای انتقام از دنیای اطراف خود رو به سوی بزهکاری و گاها کارهای ضد اجتماعی می آورند و هزینه های زیادی را روی دوش جامعه و خود می گذارند. 

یار باشیم نه بار!

از آنجایی که برای کودکان کار عزت نفس قایل نیستیم و این رفتار ما در برابر آنها کاملا اشتباه است دکتر باجلان تاکید کرد : با این رفتار نادرست ما، آنها دست به هرکاری می زنند. بنابراین اگر می خواهیم برایشان کاری مفید انجام داده و از این نوع زندگی نجاتشان دهیم بهترین کار این است که به آنها پولی را کمک نکنیم چراکه همین پول دادن ما آنها را به گدایی کردن و به راحتی پول به دست آوردن تشویق می کند.

وی خاطر نشان کرد: رفتارهایی که ما بعنوان شهروند انجام میدهیم باعث می شود کودکان کار کارهایی را انجام دهند که اصلا با آنها همخوانی ندارند .همین خرید کردن و نوازش کردن ،آنها را به این امر تشویق می کند که به گل فروشی و دستمال کشیدن شیشه ماشین ها ادامه دهند و از کار خود راضی باشند. بنابراین اگر بتوانیم جلوی این رفتار و محبت های به ظاهر درست خود را بگیریم دیگر افراد مختلف این کودکان را به کار نمی گیرند و از آنها سوءاستفاده نمی کنند حتی اگر بی خانمان باشند به مراکزی که سازمان بهزیستی برای آنها در نظر گرفته می روند و آنهایی هم که خانواده دارند به نزد خانواده هایشان بر میگردند و هیچ خطری آنها را تهدید نخواهد کرد.

از سوی دیگر شرایط اقتصادی بد و نابسامانی خانواده ها ، بدسرپرستی و معضلات و آسیبهای اجتماعی نیز باعث شده که 60 درصد کودکان کار و خیابان نان آور خانواده خود باشند یا اینکه به کمک والدین خود بیایند این درحالی است که این موضوع نیز براساس قوانین بین المللی کار درست نیست و کودک زیر 18 سال نباید کار کند.

همچنین مدیر کل دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی با بیان اینکه سازمان‌های حمایتی نقش عمده‌ای را در سازماندهی این قشر از جامعه ایفا می‌کنند خاطر نشان نمود: سازمان های مردم نهاد نقش حمایتی این افراد را به عهده دارند و با اقدامات حمایتی می توانند زمینه مناسب برای تغذیه، تحصیلات و ارتقای کیفیت زندگی و مهارت آموزی افراد را فراهم کنند و بالا ببرند لذا با این اقدامات ساماندهی مناسبی برای این قشر از جامعه اتفاق می‌افتد که باید به درستی حمایت شوند.

گزارش از محیا معصومی

باشگاه خبرنگاران جوان