علت و علایم سرطان تخمدان

یک نت ـ سرطان تخمدان، علل و علایم

سرطان تخمدان چیست؟

تحقیقات حال حاضر نشان میدهد سرطان تخمدان در لوله های فالوپ آغاز شده و به تخمدانها حرکت میکند . تخمدان اندامهایی دو طرفه در بدن زنان هستند که تخمک تولید میکنند و منبع اصلی هورمونهای زنانه استروژن و پروژسترون می باشند. درمانهای سرطان تخمدان در سالهای اخیر موثرتر شده اند و بهترین نتایج زمانی حاصل میشوند که بیماری زود تشخیص داده شود.

علائم سرطان تخمدان

علائم این بیماری عبارتند از: -    نفخ یا فشار در شکم -    درد در شکم یا لگن -    احساس سیری خیلی سریع پس از غذا -    دفع ادرار مکرر این علائم به واسطه عوامل زیادی میتواند ایجاد شود که سرطانی نیستند. اگر این علائم دائما بیش از چند هفته وجود داشته باشند، باید به اطلاع پزشک برسانید.

عوامل زمینه ساز: سابقه خانوادگی

احتمال سرطان تخمدان در صورتی که یکی از اقوام نزدیک، سرطان تخمدان، پستان یا روده بزرگ داشته است، بیشتر میشود. محققان معتقدند که تغییرات وراثتی ژنتیک مسئول ده درصد از سرطانهای تخمدان می باشد. این تغییرات ژنتیکی شامل جهش ژنهای BRCA1 و BRCA2 میشود که با سرطان پستان مرتبط هستند. زنانی که سابقه خانوادگی قوی در این زمینه دارند، باید درباره برنامه معاینات منظم با پزشک صحبت کنند.

عوامل زمینه ساز: سن

قوی ترین عامل خطر سرطان تخمدان سن است. احتمال سرطان تخمدان در دوران پس از یائسگی به بیشترین مقدار خود میرسد. استفاده از درمانهای هورمونی پس از یائسگی میتواند خطر آن را افزایش دهد. این ارتباط در زنانی که حداقل به مدت 5 تا 10 سال بدون پروژسترون ، استروژن مصرف کرده اند، شدیدتر است. پزشکان مطمئن نیستند آیا مصرف ترکیب استروژن و پروژسترون نیز خطر آن را افزایش میدهد یا نه.

عوامل زمینه ساز: چاقی

زنان چاق در خطر بیشتر سرطان تخمدان قرار دارند. همچنین میزان مرگ و میر سرطان تخمدان در زنان چاق بالاتر است. به نظر میرسد چاقترین زنان در بیشترین خطر سرطان تخمدان قرار دارند.

آزمایشهای غربالگری سرطان تخمدان

در صورتی که فرد هیچ علامتی ندارد، هیچ روش مطمئن یا آسانی برای تست سرطان تخمدان وجود ندارد. دو روش غربالگری سرطان تخمدان وجود دارد که در معاینات روتین زنان قابل انجام است. یکی آزمایش خون برای بررسی افزایش پروتئینی به نام CA-125 در خون است. آزمایش دیگر اولتراسوند تخمدانها است. متاسفانه مشخص شده است که هیچ یک از این روشها در زنانی که احتمال خطر در آنها متوسط است، موجب نجات زندگی نمیشود. به همین علت غربالگری تنها برای زنانی که دارای عوامل زمینه ساز مهم باشند، توصیه میشود.

تشخیص سرطان تخمدان

تستهای تصویر برداری مانند سونوگرافی یا سی تی اسکن، میتوانند به شناسایی توده های تخمدان کمک کنند اما این اسکنها نمیتوانند مشخص کنند آیا این ناهنجاری سرطانی است یا نه. اگر به سرطان ظن وجود داشته باشد، مرحله بعدی معمولا جراحی برای برداشتن بافتهای مشکوک است. سپس نمونه ای به آزمایشگاه ارسال میشود تا مورد بررسی های بعدی قرار بگیرد. به این کار بیوپسی میگویند.

مراحل سرطان تخمدان

جراحی اولیه برای سرطان تخمدان مشخص میکند سرطان تا چه حد گسترش یافته است. پیشرفت سرطان در چهار مرحله توصیف میشود: مرحله 1: محدود به یک یا هر دو تخمدان مرحله 2: گسترش به رحم یا اندامهای نزدیک دیگرمرحله 3: گسترش به گره های لنفاوی یا لایه داخلی شکم مرحله 4: گسترش به اندامهای دور مانند ریه ها یا کبد

انواع سرطان تخمدان

اکثریت سرطانهای تخمدان کارسینوم اپی تلیال تخمدان هستند. این تومورهای بد خیم از سلولهای سطح تخمدان شکل میگیرند. برخی تومورهای اپی تلیال به طور مشخص سرطانی نیستند. این تومورها را بالقوه کم بد خیم یا با درجه بدخیمی کم (low malignant potential) می نامند. تومورهای بالقوه کم بدخیم، آهسته تر رشد میکنند و کمتر از اَشکال دیگر سرطان تخمدان، خطرناک هستند.

میزان نجات سرطان تخمدان

سرطان تخمدان میتواند تشخیص دلهره آوری باشد و میزان نجات نسبی پنج ساله آن از 89% تا 18% برای سرطان تخمدان اپی تلیال (بسته به مرحله ای که بیماری تشخیص داده میشود) متفاوت است. در مورد تومورهای بالقوه کم بدخیم، میزان نجات پنج ساله از 99% تا 77% است.

شیمی درمانی

در همه مراحل سرطان تخمدان، شیمی درمانی معمولا پس از جراحی انجام میشود. در این مرحله درمانی داروهایی برای هدف قرار دادن و نابودی هر گونه سرطان باقی مانده در بدن استفاده میشود. این داروها ممکن است خوراکی یا درون وریدی باشند و یا مستقیما به شکم تزریق شود (شیمی درمانی داخل صفاقی intraperitoneal). زنانی که سرطان تخمدان با درجه بدخیمی کم دارند، معمولا نیازی به شیمی درمانی ندارند مگر این که رشد تومور پس از جراحی دوباره ادامه یابد.

درمانهای هدفمند

امروزه محققان بر روی درمانهایی کار میکنند که رشد سرطان تخمدان را هدف قرار دهد. فرایندی به نام رگ زایی یا آنژیوژنز شامل تشکیل رگهای خونی جدید برای تغذیه تومور است. دارویی به نام اواستین، این فرایند را مهار میکند و موجب کوچک شدن تومور یا توقف رشد آن میشود. اواستین برای سرطانهای دیگر نیز تایید شده است اما محققان سرطان تخمدان هنوز در حال تست این درمان که عوارض جدی میتواند در پی داشته باشد، هستند.

پس از درمان: یائسگی زود هنگام

هنگامی که هر دو تخمدان زن برداشته میشود، بدن او دیگر نمیتواند استروژن تولید کند. این امر موجب یائسگی زود هنگام میشود و فرقی نمیکند بیمار چقدر جوان باشد. افت سطح هورمونها همچنین میتواند خطر برخی مشکلات پزشکی را افزایش دهد از جمله پوکی استخوان. در این افراد معاینات منظم پس از درمان، حیاتی است.

پس از درمان: تحرک داشته باشید

ممکن است فرد احساس کند مدت زیادی طول میکشد تا انرژی او پس از پایان درمان، به حالت معمول باز گردد. خستگی مشکل بسیار متداولی پس از درمان سرطان است. آغاز برنامه ورزشی منظم یکی از موثرترین کارها برای بازگرداندن سطح انرژی و بهبود وضعیت هیجانی است. با تیم پزشکی خود صحبت کنید و مشخص کنید چه فعالیتهایی برای شما مناسب هستند.

کاهش دهنده خطر: بارداری

زنانی که فرزند به دنیا می آورند، کمتر از زنانی که هرگز زایمان نداشته اند، در خطر سرطان تخمدان قرار دارند. خطر این سرطان با هر بارداری کاهش می یابد و شیردهی نیز خطر آن را کاهش میدهد.

کاهش دهنده خطر: قرص ضد بارداری

سرطان تخمدان در زنانی که قرصهای ضد بارداری خوراکی مصرف میکنند کمتر است. خطر سرطان در زنانی که حداقل به مدت 5 سال قرص ضد بارداری مصرف کرده اند، نصف زنانی است که هرگز قرص مصرف نکرده اند. قرصهای ضد بارداری نیز همانند بارداری از تخمک گذاری جلوگیری میکند. برخی محققان تصور میکنند تخمک گذاریِ کمتر، ممکن است محافظتی در مقابل سرطان تخمدان به حساب بیاید.

کاهش دهنده خطر: بستن لوله

گره زدن لوله ها که رسما به عنوان بستن لوله شناخته میشود، میتواند خطر سرطان تخمدان را کاهش دهد. همین امر در مورد جراحی هیسترکتومی (برداشتن رحم) صادق است.

کاهش دهنده خطر: برداشتن تخمدانها

در زنانی که جهش ژنتیکی دارند که آنها را در خطر بیشتر سرطان تخمدان قرار میدهد، برداشتن تخمدانها گزینه ای برای جلوگیری از این بیماری است. در زنان بالای 40 سال که هیسترکتومی داشته اند نیز این گزینه در نظر گرفته میشود.

کاهش دهنده خطر: رژیم غذایی کم چرب

هیچ رژیم غذایی برای پیشگیری قطعی از سرطان تخمدان وجود ندارد اما شواهدی وجود دارد که نشان میدهد رژیم غذایی در سرطان تخمدان حائز اهمیت است. در مطالعه ای که اخیرا انجام شد، زنانی که به مدت حداقل 5 سال رژیم کم چرب داشتند، احتمال سرطان تخمدان در آنها کمتر بود. برخی محققان گزارش کرده اند که این سرطان در زنانی که مقدار زیادی سبزیجات میخورند نیز کمتر شایع است اما مطالعات بیشتری برای استنباط نتایج قطعی لازم است.

منبع:سیمرغ