چرا درناحیه مقدسه از حضرت عباس(ع) نامی نیامده است؟

یک نت ـ  در بین زیارات مختلف، دو زیارت را می‌توان زیارت ناحیه مقدسه نامید:

1. زیارتی که در بخشی از سند آن چنین آمده است: «خَرَجَ مِنَ النَّاحِیَةِ سَنَةَ اثْنَتَیْنِ وَ خَمْسِینَ وَ مِائَتَیْنِ عَلَى یَدِ الشَّیْخِ مُحَمَّدِ بْنِ غَالِبٍ الْأَصْفَهَانِی‏».[1] این زیارت، در سال 252 قمری از ناحیه مقدّسه)امام عسکری ع) به دست شیخ محمد غالب اصفهانی رسیده است. در این زیارت، نام حضرت عباس بن علی(ع) وجود دارد: «السَّلَامُ عَلَى الْعَبَّاسِ [أَبِی الْفَضْلِ‏] بْنِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ الْمَوَاسِی أَخَاهُ بِنَفْسِه‏».[2]2. زیارت دیگر، زیارتی است که هم‌اکنون در بین شیعیان به زیارت ناحیه مقدسه معروف شده است و با عبارت «السَّلَامُ عَلَى آدَمَ صَفْوَةِ اللهِ مِنْ خَلِیقَتِه» آغاز می‌شود. این زیارت که بر محوریت امام حسین(ع) شکل گرفته و جز در مواردی خاص مانند «السَّلَامُ عَلَى عَلِیٍّ الْکَبِیرِ، السَّلَامُ عَلَى الرَّضِیعِ الصَّغِیرِ»[3] که تنها از فرزندان شهید امام در کربلا یاد شده، نامی از دیگر اصحاب آن‌حضرت نیاورده است و این دلیلی بر کسر شأن آن بزرگواران نیست؛ چرا که با تعابیر کلی از همه اصحاب آن‌حضرت یاد شده است.[4] [1]. سید ابن طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، ج 2، ص 573، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1367ش.[2]. همان، ص 574.[3]. ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، ص 496، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1419ق.[4]. در بخشی از این زیارت در سوگ شهدای کربلاء چنین آمده است: «السَّلَامُ عَلَى الْأَبْدَانِ السَّلِیبَةِ، السَّلَامُ عَلَى الْعِتْرَةِ الْقَرِیبَةِ، السَّلَامُ عَلَى الْمُجَدَّلِینَ فِی الْفَلَوَاتِ، السَّلَامُ عَلَى النَّازِحِینَ عَنِ الْأَوْطَانِ، السَّلَامُ عَلَى الْمَدْفُونِینَ بِلَا أَکْفَانٍ، السَّلَامُ عَلَى الرُّءُوسِ الْمُفَرَّقَةِ عَنِ الْأَبْدَانِ؛ سلام بر پیکرهاى برهنه شده! سلام بر خاندان نزدیک [و خویشاوند]! سلام بر افتادگان در دشت‌ها! سلام بر بیرون آورده شدگان از وطن‌ها! سلام بر به خاک سپرده شدگان بدون کفن! سلام بر سرهاى بُریده از بدن!»؛ المزار الکبیر، ص 499.