حضرت علي اكبر (ع) و حضرت امام سجاد (ع) در روز عاشورا چند ساله بودند ؟

یک نت ـ در اين که حضرت علي‌اکبر در چه زماني متولد شد، در کتاب‌هاي معتبر تاريخي مطلبي يافت نشد . اصولاً درباره اينکه حضرت چند ساله بوده، اختلاف است.

برخي هيجده ساله و گروهي نوزده ساله و بعضي بيست و پنج ساله ذکر کرده‌اند. در ترجمه نفس المهموم آمده که علي‌اکبر( عليه السلام) در زمان حکومت عثمان متولد شد . در آن جا نقل شده مشهور اين است که حضرت بيست و پنج سال سن داشته است.(1)

در کتاب فرهنگ عاشورا آمده که حدود بيست و پنج سال سن داشت.(2) اشاره‌اي به زمان تولد وي نکرده است.

شيخ مفيد در ارشاد و مرحوم شهرآشوب در مناقب و علامه مجلسي در بحار الانوار، و ساير مورخان و محدثان بزرگ شيعه به تاريخ ولادت حضرت اشاره‌اي نکرده‌اند.

در کتاب نگاهي نو به جريان عاشورا که اخيراً چاپ شده و درباره حضرت علي‌اکبر مفصل بحث کرده ،به تاريخ ولادت اشاره نکرده ، از مقتل خوارزمي نقل مي‌کند که سن حضرت بيست و هشت سال بود.(3)

محدث قمي مي نويسد : اختلاف در سنّ شريف آن جناب است كه آيا در وقت شهادت هيجده ساله يا نوزده ساله بوده و از حضرت سيّد سجّاد عليه السّلام كوچك تر بوده يا بزرگ تر و به سنّ بيست و پنج سالگى بوده ؟ بين عُلما در اين باب اختلاف است ، به هر تقدير، مدّتى كه در دنيا بود ،عمر شريف خود را صرف عبادت و زهد و مکارم اخلاق مي نمود .(4 )

شيخ مفيد از علماي بزرگ شيعه امام سجّاد عليه السّلام را بزرگ تر از حضرت علي‌اکبر مي داند :

براى حسين عليه السّلام شش فرزند بود: على بن الحسين «اكبر» كنيه ‏اش ابو محمد و مادرش شاه زنان دختر يزدگرد شاه ايران بود. على بن الحسين «اصغر» و مادرش ليلى دختر أبى مرة بن عروة بن مسعود ثقفى بود.(5 )

بنا براين به صورت دقيق نمي توان ادعا کرد که حضرت علي‌اکبر از حضرت سيّد سجّاد عليه السّلام بزرگ تر بوده، افزون براين جزئيات زندگي حضرت علي‌اکبر در تاريخ نيامده، تا انسان بتواند علت ازدواج نکردن او را بيان کند. اگر سن او زياد بوده ،قطعا عواملي موجب شده که ازدواج نکند .شايد ازدواج کرده و در تاريخ نيامده است .

محمد بن ادريس مي‏نويسد: درباره‏ ي سن و بزرگتر بودن علي اکبر از امام سجاد بايد به خبرگان و نسب شناسان رجوع نمود مانند زبير بن بکار، ابوالفرج اصفهاني، بلاذري، مزني، صاحب کتاب لباب اخبار الخلفاء، عمري، صاحب کتاب زواجر و مواعظ، ابن ‏قتيبه، در کتاب معارف، محمد بن جرير طبري، ابن‏ ابي‏ الازهر، ابوحنيفه‏ ي دينوري و ابوعلي بن همام.

ابن‏ ادريس مي‏افزايد: همه‏ ي اين نويسندگان و دانشمندان و نسب شناسان بزرگ بر بزرگتر بودن علي اکبر از امام سجاد عليه‏ السلام اتفاق نظر دارند و آنان در اظهار نظر دراين باره از ديگران آگاه‏ترند(6)

اما در مورد سن امام سجاد( عليه السلام) در کربلا:

علي بن الحسين ـ عليه السلام ـ مشهور به زين‌العابدين و سجاد، چهارمين امام شيعه است كه بنا به قول مشهور(7) در سال 38 هجري متولد شده است. در نقل‌هاي چندي هم سال 35 و 36، سال تولد دانسته شده است.(8)

بنابراين سن آن حضرت در کربلا 23 سال بوده است.

------------------------پي‌نوشت‌ها:1. دمع السّجوم ، ذوي القربي ،1378 ،چاپ اول ،ترجمه نفس المهموم ، شيخ عباس قمي ،مترجم ابو الحسن شعراني، ص 330 .2. فرهنگ عاشورا، فرهنگ عاشورا، جواد محدثي، قم، نشر معروف ، 1378 ، چاپ چهارم . ص 3223. نگاهي نو به جريان عاشورا ، جمعي از نويسندگان ،، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي، قم، 1383 ، ص 89 ـ 91.4 .منتهي الآمال، ج1، شيخ عباس قمي ، ص589 ، موسسه انتشارات هجرت قم، 1378ه چاپ سيزدهم ، ص693.5 . ارشاد ، ،شيخ مفيد ، ترجمه رسولي محلاتي ، تهران ، ا نتشارات علميه اسلاميه ،ج 2 ،ص 137.6. سرائر، ج 1، مزار حج، ص 656-655.7. تواريخ النبي و الآل، ص 29 از: الارشاد، ص 284؛ مسار الشيعه، ص 31؛ التهذيب، ج 6، ص 77؛ روضه الواعظين، ص 242؛ كشف‌الغمه، ج 2، ص 105؛ الفصول المهمه، ص 183، الدروس، ص 153؛ المناقب، ابن شهر آشوب، ج 4، ص 175، اعلام الوري، ص 256.8 . تواريخ النبي و الآل، ص 30 از: الاقبال، ص 621، مصباح المتهجد، ص 733، بيهقي در لباب الانساب سه قول را در تولد امام سجاد ـ عليه السلام ـ آورده: 33، 36 و 38 هجري.

منبع : انجمن گفتگوی دینی