براي اينكه بفهميم سرطان داريم يا نه به كدام پزشك مراجعه كنيم؟

یک نت ـ برای چک آپ سرطان به چه پزشکی مراجعه کنیم؟/ براي اينكه بفهميم سرطان داريم يا نه به كدام پزشك مراجعه كنيم؟

غربالگری جستجوی سرطان در افراد سالم جامعه است. مردم ما اغلب غربالگری را با واژه ” چک آپ ” می شناسند.

علیرضا فرید خمامی پرستار سرطان درباره غربالگری سرطان نوشت: غربالگری به تشخیص زود هنگام سرطان کمک می کند ، یعنی زمانی که سرطان هنوز در مراحل اولیه است و علایم و نشانه ای ندارد . در بسیاری از سرطانها ، تشخیص زود هنگام ، فرآیند درمان را کوتاهتر ، آسانتر و موفقیت آمیز تر می کند. غربالگری آنقدر اهمیت دارد که سازمان جهانی بهداشت ، آنرا به عنوان یکی از راهکارهای مبارزه با سرطان معرفی کرده است.

بسیاری از کشورها ، از طریق سیستم بهداشت – درمان یکپارچه و منظم ، برنامه های غربالگری را برای رده های سنی مختلف اجرا می کنند. مثلا در انگلستان برای همه خانمهای بالای ۴۷ سال ، دعوتنامه ای جهت سرطان سینه ارسال می شود.

پزشکان عمومی و خانواده می توانند آزمایشات غربالگری را اجرا نمایند. در خواست غربالگری بدین معنا نیست که فرد مبتلا به سرطان است ، چون غربالگری در افراد سالم انجام می شود . اگر نتیجه منفی بود ، خیالش راحت می شود. اگر مثبت بود ، باز هم دال بر سرطان نیست ، باید آزمایشات تکمیلی انجام شود. اگر آزمایشات تکمیلی سرطان را تایید کرد. به دلیل تشخیص زود هنگام درمان با موفقیت انجام می شود.

آیا غربالگری سرطانهای مختلف یکسان است؟خیر ؛ سرطانهای مختلف دارای تست های غربالگری متفاوتی هستند. حتی در سنین مختلف غربالگری یک سرطان هم فرق می کند. برخی مانند غربالگری سرطان سینه در سنین جوانی ، فقط معاینه بالینی است و در میانسالی ماموگرافی هم اضافه می شود. برخی مانند سرطان پروستات ، آزمایش خون ( تومور مارکر) است و برخی با سونوگرافی غربالگری می شوند.

آیا غربالگری در مورد همه سرطانها امکانپذیر است؟خیر ؛ شاید روزی علم بتواند راه های پیشرفته و آسانی جهت غربالگری پیدا کند. اما در حال حاضر برخی سرطانها قابل غربالگری نیستند. مثلا سرطان خون و تومورهای مغزی به طور ناگهانی شروع میشوند. یا برخی سرطانها چه زود تشخیص داده شوند ، چه دیر… در نتیجه درمان تاثیری ندارد …مانند مزوتلیوما.

آیا غربالگری در رده های سنی مختلف یکسان است؟خیر ؛ غربالگری رده های سنی مختلف با هم فرق میکند و حتی غربالگری خانمها و آقایان هم متفاوت است.

آیا غربالگری با آزمایشات تشخیصی فرق میکند؟بله ؛ غربالگری در افراد سالم انجام می شود ، اما آزمایشات تشخیصی در فرد مشکوک یا بیمار انجام می شود. مثلا غربالگری در سرطان رحم تست پاپ اسمیر است ، اما در فرد مشکوک به سرطان رحم سونوگرافی و بیوپسی لازم است.

گاهی وقتی به مراجعه کننده ای گفته می شود جهت غربالگری آزمایش خاصی را انجام دهد . با این جواب مواجه می شویم: من که سالمم ، برای چه غربالگری انجام دهم؟ نکته همینجاست … شما چون سالم هستید باید غربالگری را انجام دهید ، وگرنه خدای نکرده اگر بیمار باشید که باید درمان شروع شود. غربالگری یک مقوله گسترده و نیازمند استراتژی و همکاری بین بخشی سازمانهای مختلف است و بستگی به امکانات سیستم بهداشت – درمان ، نوع بیمه ها ، سطح آگاهی آحاد جامعه و شرایط اقتصادی دارد.

غربالگری باید یکپارچه و جامع باشد. اگر همین الان واژه ” غربالگری” را در گوگل جستجو کنید ، موضوع روشن می شود. مقداری تحقیق که در یک زمان و جغرافیای محدود انجام شده است! اینگونه عمل کردن ، تنها به درد مقاله نویسی و کسب امتیاز تحقیق می خورد! و هیچ تاثیری در سلامت کل جامعه ندارد. برنامه غربالگری باید مانند واکسیناسیون اجرا شود . ما برای بیماریهای واگیر ، طرح های واکسیناسیون جامع داریم … اما در مورد بیماریهای غیر واگیر که سرطان هم جزو آنهاست ، هیچ طرح یکپارچه ای وجود ندارد. برنامه غربالگری باید تداوم داشته باشد. طرح های غربالگری ، نیازمند تکرار سالانه است.غربالگری بیماریهای غیر واگیر از شاخص های مهم در ارزیابی سیستم بهداشت – درمان یک کشور محسوب می شود.