ابتذال پنهان در زیر خیمه های حسینی

یک نت ـ همه‌ساله همزمان با دهه اول محرم این دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی هستند که در نقاط مختلف کشورمان به راه افتاده و با ذکر مرثیه‌هایی که نوحه‌خوان‌های همراه با این دسته‌ها می‌خوانند شوری حسینی را به دل‌وجان شیعیان شیفته امام حسین(ع) وارد می‌سازند. شوری که به یمن استفاده از کلامی نافذ و تفکر برانگیز برای نوحه‌خوانی می‌تواند عاملی باشد برای تفکر هرچه بیشتر شنوندگان در اهداف قیام عاشورا.

 فارغ از انتخاب درست کلام ، ریتم یا آهنگی که نوحه‌خوان مرثیه‌اش را بر وزن آن می‌خواند هم می‌بایست درست انتخاب شود. بعضاً دیده‌شده که برخی از نوحه‌خوانان مبتدی به‌جای تکیه‌بر گنجینه ملودی‌های عاشورایی که از پیشینیان برایمان به یادگار مانده با بردن کلام در وزن قطعاتی کاملاً غیر مرتبط بافرهنگ عاشورا به‌نوعی حس بدبینی را به مریدان سیدالشهدا وارد می‌کنند. موسیقی عاشورایی اصالت خاص خود را دارد این‌که وزن آهنگین برخی قطعات موسیقی‌های پاپی که خوانندگانشان سالها پیش‌ازاین از کشور گریخته‌اند و آن‌سوی دنیا به معاندت با ایران اسلامی می‌پردازند، زمینه‌ای شود برای ساخت نوحه عاشورایی هرگز پسندیده نیست. حتی اگر نوحه‌خوان به سراغ موسیقی‌های پاپ داخلی هم برود چندان اقدام مناسبی انجام نداده است. به‌هرحال همان‌قدر که مفهومی که امام حسین برای آن به شهادت رسید مفهومی والا بود و در مغایرت با بسیاری از مفاهیم سهل‌الوصول انسانی، وزن کلامی که مرثیه‌سرایی بر شهادت ایشان است نیز باید منحصربه‌فرد باشد. نمی‌شود قطعه‌ای در مدح امام را بر ملودی ترانه‌ای قرارداد که در دوران طاغوت در کافه‌های لاله‌زار شنیده می‌شده است! نمی‌شود در رثای امام بانوایی اشک ریخت که ملودی‌اش بیش از هر چیز یادآور ملودی کلیپ‌های مبتذلی است که از شبکه‌های فارسی‌زبان روی آنتن می‌رود. ساخت موسیقی عاشورایی مبتنی بر بینش عاشوراریشه‌های موسیقی عاشورایی که به صدها سال قبل می‌رسد ما را به آهنگسازانی می‌رساند که بر اساس شعور و بینشی که در خدمت مفهوم عاشوراست به ساخت نواهای عاشورایی دست‌زده‌اند. درست شبیه به همان کاری که برخی آهنگسازان ما برای جاودانگی حماسه دفاع مقدس انجام دادند.  شما در نظر بگیرد قطعه‌ای در رثای شهیدان هشت سال دفاع مقدس بر روی ملودی خوانده شود که خواننده آن این روزها همه کارش شده است خواندن ترانه‌های شش و هشت در کاباره‌های دوبی! طبیعی است که چنین کاری هم اجر مقام شهدا را پایین می‌آورد و سطح موسیقی دفاع مقدس را. آن‌ها که مرثیه‌های عاشورایی را بر روی ملودی قطعات مبتذل قرار می‌دهند هم باید حواسشان به این مسئله باشد که عاشورا آن‌قدر اتفاقی خاص و ویژه است که موسیقی خاص و ویژه خود را نیاز دارد. اهمیت تأسیس دانشکده‌های مداحیشاید اهمیت تأسیس دانشکده‌هایی برای مداحی هم دقیقاً از همین‌جاست که خود را نشان می‌دهد. طبیعی است مداحی که در دانشکده و تحت نظر اساتید به نام حیطه خود پرورش‌یافته قبل از هر چیز انتخاب کلام برای مداحی و نوحه‌خوانی را می‌آموزد و از آن مهم‌تر گوشش با چنان نواهای عاشورایی آشنا می‌شود که حتی در سخت‌ترین موقعیت‌ها هم به‌جای استفاده از ملودی آثار مبتذل رجوع می‌کند به دامنه شنیداری که توسط اساتیدش برایش تدارک دیده ‌شده بود.  طبیعی است موسیقی عاشورایی که به‌اندازه خود در رشد موسیقی اصیل ایران نقش داشته و البته در دادوستد کامل با موسیقی نواحی ایران بوده می‌تواند به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین دروس چنین دانشکده‌هایی تدریس شود.  آشنایی با تاریخچه موسیقی عاشورایی و برگزاری کارگاه‌های عملی ساخت شعر و آهنگ برای مراسم عاشورایی دیگر ضرورت‌هایی هستند که باید در چنین دانشکده‌هایی تدریس شوند. خوشبختانه به لحاظ دامنه اساتید در این زمینه کم نداریم. اساتیدی که خواهند توانست سنت درست مرثیه‌خوانی در عاشورا را به نسل نوجوی این حرفه انتقال دهند. به مخاطبان آگاهی دهیم تا راه‌اندازی و فعال شدن عملی این دانشکده‌ها باید از طریق رسانه‌های مختلف دیداری و شنیداری آسیب‌های برآمده از استفاده کلام و آهنگ نادرست برای مرثیه‌سرایی را به صریح‌ترین شکل ممکن شرح داد تا شرایط را برای پالایش کامل این رسم دیرین فراهم کرد. باید کاری کرد که ملودی عاشورایی باشد که مخاطب را به یاد امام حسین(ع) بیندازد نه ملودی‌های مبتذلی که کارکردی مصرفی دارند.  منبع : فرهنگ نيوز