مد خطرناک و خانمانه زمستان 92

مجله سیب سبز: یکی از ترفندهای زیبا و البته خطرناک مد در2014-2013  استفاده از اشکال نوک تیز در طراحی لباس، کفش، ناخن‌ها و... است. دیگر آن کفش‌های پاشنه بلند لژ دار از مد افتاده اند و جای آنها کفش‌هایی با پاشنه‌های تیز و پنجه‌های مثلثی شکل آمده است. این کفش‌ها شاید به جذابیت‌تان بیفزایند اما هر کسی آنها را امتحان کرده باشد می‌داند بعد از نیم ساعت پاها شروع به ورم کردن و دردناک شدن می‌کنند. این پایان قضیه نیست! شاید با یکی، دو ساعت بعد از در آوردن کفش درد و ورم پای‌تان برطرف شود اما چندین سال بعد وقتی سن‌تان بالاتر می‌رود متوجه خواهید شد کنار شست پای‌تان یک برآمدگی ایجاد شده و روز به روز بزرگ‌تر می‌شود! آن وقت است که دیگر کفش‌های معمولی هم به پای‌تان نمی‌رود. این مشکل قوز شست پا نام دارد که البته درمان‌پذیر است اما درد سرهایش به این کفش‌های نوک تیز نمی‌ارزد! دکتر علی اکبر اسماعیل‌جاه، جراح و متخصص ارتوپدی و استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی شما را در این مورد راهنمایی می‌کند.

چه کسانی نیاز به جراحی پیدا می‌کنند؟

اولین گروهی که به جراحی احتیاج پیدا می‌کنند کسانی هستند که برجستگی کناره داخلی انگشت شست‌شان دردناک می‌شود. دومین گروه نیز آنهایی هستند که انگشت شست‌شان زیر انگشت دوم می‌رود و انگشت دوم را به طرف بالا فشار می‌دهد. این افراد معمولا 2 نوع درد را تجربه می‌کنند؛ یکی از انگشت دوم که به سقف کفش گیر می‌کند و دیگری از توده دردناک کناره داخلی انگشت اول سر متاتارس و حساس شدن پوست روی آن. گروه دوم قطعا نیاز به عمل جراحی خواهند داشت. در مواردی که خیلی تغییر فرم ایجاد نشده و خیلی مفصل خراب نشده باشد و در آن آرتروز به وجود نیامده باشد مي‌توان این جراحی را سرپایی انجام داد. حتی گاهی اوقات جراحی با یک برش بسیار کوچک انجام می‌شود اما اگر بیمار در مراحل پیشرفته باشد پزشک ناچار است استخوان اضافه‌ای را که به وجود آمده برش بدهد و بردارد و استخوانی که کج شده را صاف و آن را با پین فیکس کند. این پین حدود 6 هفته در پای بیمار می‌ماند و بعد درآورده می‌شود.

اگر در مراحل اولیه قوز شست پا هستید

اگر قوز شست پا در مراحل اولیه باشد می‌توان بین انگشت اول و دوم یک قطعه سیلیکونی قرار داد. این وسیله «اسپلینت» نام دارد یعنی آتلی که بین دو انگشت پا قرار می‌گیرد و در داخل کفش و جوراب استفاده می‌شود. طی زندگی روزمره که شخص راه می‌رود این مشکل تشدید می‌شود بنابراین می‌توان شب‌ها هنگام خواب از اسپلینتی دیگر به نام "Night Splint” استفاده كرد. این اسپلینت انگشتی طی روز محور انحرافي را به طرف محور خط وسط بدن می‌کشد و نسوجی که طی روز جمع و کوچک می‌شوند را تحت پوشش قرار می‌دهد و گشادشان می‌کند. این وسیله‌ها تا حدودی در مراحل اولیه و متوسط موثر هستند اما زمانی که دیگر نسوج کاملا کوتاه شده و فرم استخوان متاتارس اول کاملا عوض می‌شود این مشکل با آتل قابل حل نخواهد بود.

از همین امروز پیشگیری را شروع کنید

بهترین راه برای جلوگیری از قوز شست پا پیشگیری و پوشیدن کفش مناسب است. به این ترتیب که پنجه کفش باید فضای کافی مطابق با اندازه پای شخص داشته باشد. قسمت جلوی کفش "Toe Box” نام دارد یعنی فضایی که انگشت‌ها در آن قرار می‌گیرند. متاسفانه ملاحظه می‌کنیم در خیلی از کفش‌ها این فضا تنگ است و انگشت‌ها را تحت فشار قرار می‌دهد. توصیه می شود افراد در تابستان از کفش‌های پنجه باز و در زمستان از کفش‌هایی استفاده کنند که "Toe Box” وسیعی دارند.

دوباره قوزدار نشوید

اولین فاکتوری که ممکن است باعث عود قوز شست پا بعد از جراحی شود عدم رعایت و دقت بیمار در اجرای دستورات پزشک است. اگرچه ممکن است کوتاهی از جراح هم باشد و آنچه را که باید اصلاح کند به خوبی انجام ندهد اما بیشترین موارد عود مشکل این است که بیمار بعد از بهبود از جراحی احساس خوشحالی و راحتی می‌کند و می‌گوید من دیگر خوب شده‌ام و دوباره کفش تنگ و پاشنه بلند می‌پوشد. در واقع فقط همان 3 تا 4 ماه اول را رعایت می‌کند تا زخم‌هایش خوب شوند و در ماه‌های بعد وقتی می‌بیند نتیجه گرفته است مجدد کفش نامناسب می‌پوشد.

کفش‌هایی که باعث انحراف می‌شوند

قوز شست پا بر اثر انحراف محور انگشت بزرگ پا از ناحیه مفصل بین متاتارس اول و اولین بند انگشت به وجود می‌آید. علت ایجاد آن بیش از همه پوشیدن کفش‌های تنگ و پاشنه بلند است اما زمینه‌های فامیلی و مادرزادی نیز می‌تواند در آن دخیل باشد. همچنین مواردی که با کف پای صاف همراه است مشکلات بیشتری ایجاد می‌کند و درمانش هم سخت‌تر است. قوز شست پا معمولا در دهه چهارم زندگی یعنی بین 40 تا 50 سالگی خود را نشان می‌دهد و باعث می‌شود بیمار نسبت به آن حساس شود و به پزشک مراجعه کند. این مشکل بیشتر در خانم‌ها دیده می‌شود چون کفش پاشنه بلند و تنگ مخصوص خانم‌هاست.

استفاده از لیزر رایج نیست

اگر بیمار زود اقدام کند جراحی کوچک خواهد بود و اگر دیر اقدام کند به همان نسبت وسعت جراحی بیشتر می‌شود. معمولا از روزهای سوم و چهارم بعد از جراحی که درد کم می‌شود بیمار می‌تواند با پاشنه پا در داخل منزل راه برود. اما برای اینکه به سرکار و زندگی طبیعی برگردد توصیه می‌شود 6 هفته وقت بگذارد تا بهبود قابل قبولی به‌دست بیاورد و نتیجه عمل را تحت تاثیر قرار ندهد. همچنین ممکن است یک پزشک به جای چاقوی معمولی از چاقوی لیزری استفاده کند اما چاقوی جراحی لیزری چاقویی نیست که در هر کلینیکی وجود داشته باشد و در هر جایی به کار برده شود چون وسعت برشی که ایجاد می‌کند خیلی باید دقیق و حساب شده باشد بنابراین چون محاسبات آن بسیار دقیق و دشوار است استفاده از آن رایج نشده است. درواقع یکی از عواملی که یک ابزار جراحی را پرکاربرد می‌کند، استفاده راحت و ساده از آن است.