چهارشنبه سوری یک خرافه است

آیا چهارشنبه سوری یک خرافه است؟

پیرمردی که دچار سکته قلبی شد ... زن حامله‌ای که سقط جنین کرد... بچه‌ای که چشمان خود را از دست داد... خبرهایی‌ است‌که معمولا در چهارشنبه آخرسال شنیده می‌شود.

در آخرین سه‌شنبه هر سال مراسمی به نام چهارشنبه سوری برگزار می‌شود. معمولا در توصیف این جشن گفته می‌شود: رسمی است کهن که به ایران باستان باز می‌گردد، اما باید بدانیم که آتش افروختن و پریدن از روی آن و شادی کردن در کنار آن، ترقه زدن و منفجر کردن مواد منفجره در چهارشنبه آخر سال، نه برهان عقلی دارد، نه دلیل نقلی و نه منفعت ملی، و جز خرافه و در مواردی ضرر و زیان غیر قابل جبران چیز دیگری نیست.

«در هیچ یک از متون باقی مانده پیش از اسلام اشاره‌ای به جشن چهارشنبه سوری نشده است. در اوستا، کتیبه‌های عیلامی، هخامنشی، اشکانی، و ساسانی و نیز در متون پهلوی و حتی در روایت‌های مورخان یونانی درباره ایران نیز درباره جشن چهارشنبه سوری مستند و سخنی در دست نیست.»

متون دوران پس از اسلام نیز در این باره تقریبا ساکت بوده‌اند، حتی در آثار محقق دقیقی همچون ابوریحان بیرونی نیز درباره آن توضیحی داده نشده است.

نخستین کتابی‌ که در آن به آتش افروزی در جشن چهارشنبه سوری اشاره شده است، کتاب تاریخ بخارا، اثر ابوبکر محمد بن جعفر نَرشَحی(286-358ق) است. در این کتاب که به‌نام مزارات بخارا نیز شناخته می‌شود، آمده است که وقتی امیر‌منصور بن نوح سامانی در ماه شوال سیصد و پنجاه قمری به ملک نشست، دستور داد که هنوز سال تمام نشده، در شب چهار شنبه، آتش عظیم افروختند.»[1]

بنابراین این کار نه‌ تنها ریشه‌ای در سنت ایرانیان ندارد، بلکه ظلم به فرهنگ مردم بزرگ ایران است، و نه تنها مبنای عقلی و نقلی ندارد، بلکه برخلاف نظم و امنیت و آسایش افراد و هم‌نوعان است، و آزادی آنان را سلب می‌کند، و آسیب‌ها و تلفات فراوان در پی دارد، و موجب آزار رساندن به دیگران و عامل مهم برهم زدن تعادل در زندگی فردی و اجتماعی انسان‌ها می‌گردد.

------------------------------------

پی‌نوشت:

 [1].مفاتیح الحیاة، آیة الله جوادی آملی،ص756