از کجا بفهمیم وزنمان مناسب است یا نه؟

یک نت ـ از کجا بفهمیم وزنمان مناسب است یا نه؟

نحوه محاسبه وزن ایده آل با شاخص توده بدن (BMI)

امروزه بهترین و دقیق ترین روش سنجش چاقی، شاخص توده بدنی یا همان BMI است. BMI شاخص مطلقی از وزن در برابر قد است که از آن در طبقه بندی اضافه وزن و چاقی در افراد استفاده می شود. در این شیوه وزن فرد بر حسب کیلوگرم تقسیم بر مجذور قد بر حسب متر می شود (Kg/m2).

BMI به دلیل یکسان بودن برای هر دو جنس زن و مرد و تمامی سنین در افراد بزرگسال، بهترین مقیاس برای اندازه گیری میزان اضافه وزن و چاقی را در اختیار قرار می دهد.

بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، فرد بالغی که BMI او مابین 25-29.9 باشد دارای اضافه وزن بوده و فردی که BMI برابر یا بیشتر از 30 داشته باشد به عنوان یک فرد چاق در نظر گرفته می شود. در این تعریف BMI کمتر از 18.5 به عنوان کمبود وزن و BMI مابین 18.5-24.9 به عنوان یک وزن متناسب و سالم در نظر گرفته می شود.

متخصصان معتقدند که خطر ابتلا به بیماریهای مزمن در میان جمعیت ها، بویژه افرادی که BMI آنها بیشتر از 21 است به میزان قابل ملاحظه ای در حال افزایش است.

اگر چه BMI با میزان چربی بدن و چاقی مرتبط است ولی به شکل مستقیمی چربی بدن را اندازه گیری نمی کند و ممکن است در برخی از افراد نظیر ورزشکاران با وجود نبود چربی اضافه در بدن میزان بالای BMI را سبب شود که آنها را در رده ی افراد چاق طبقه بندی کند.

سایر روش های ارزیابی چربی بدن و چگونگی توزیع چربی عبارتند از: اندازه گیری ضخامت پوست، اندازه گیری دور کمر، محاسبه نسبت دور کمر به دور باسن و شیوه هایی نظیر سونوگرافی و سی تی اسکن و تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی یا MRI.

عوارض چاقی و بیماری های مرتبط با آن

متخصصان عوارض زیادی را برای چاقی عنوان کرده اند که علاوه بر کاهش کیفیت زندگی موجب کاهش طول عمر نیز می گردد.

پرفشاری خون

هرچه وزن شما بیشتر شود، بافت چربی شما نیز بیشتر می شود. این بافت برای زنده ماندن نیاز به اکسیژن و سایر مواد غذایی دارد که باید توسط جریان خون تأمین شود. هر چه نیاز به اکسیژن و مواد مغذی بیشتر شود، حجم خون و مقدار فشاری که روی سیستم گردش خون وارد می شود، افزایش می یابد و هر چه حرکت خون در سیستم گردش خون بیشتر شود، فشار بیشتری بر دیواره ی سرخرگ های شما وارد می شود. علاوه بر این، چاقی باعث افزایش سطح هورمون انسولین در خون می گردد که این هورمون علاوه بر کنترل قند خون، باعث نگه داشتن آب و نمک در رگ ها می شود که این خود باعث افزایش حجم خون می گردد. همچنین چاقی باعث افزایش تعداد ضربان قلب و کاهش ظرفیت عروق برای جابجایی خون می شود که تمام این عوامل باعث پرفشاری خون می گردد.

دیابت

چاقی عامل اصلی ایجاد دیابت نوع 2 می باشد، زیرا افزایش چربی باعث افزایش مقاومت بدن به اثر هورمون انسولین می شود. لذا این هورمون نمی تواند با مقادیر طبیعی قبلی، وظیفه خود را که کنترل قند خون است، به درستی انجام دهد و قند خون بالا می رود که خود یکی از عوامل مهم خطر برای سلامتی فرد است.

اختلال در چربی های خون

رژیم های غذایی که دارای مقدار زیادی چربی های اشباع شده مثل گوشت قرمز یا غذاهای سرخ شده و همچنین لبنیات پرچرب هستند، می توانند علاوه بر ایجاد چاقی باعث بالا رفتن کلسترول بد خون (LDL)  و تری گلیسرید خون شوند.

بیماری عروق کرونر قلب

این بیماری از رسوب چربی در جدار سرخرگ های کرونر (سرخرگ هایی که به قلب خون رسانی می کنند) ایجاد می شود. پس از مدتی، رسوب این چربی ها باعث تنگ تر شدن دیواره ی داخلی عروق شده و خون کمتری به بافت قلب می رسد. کاهش خون رسانی به قلب، باعث آنژین صدری (درد قفسه سینه) می شود. در نهایت انسداد کامل عروق قلبی می تواند باعث سکته قلبی شود.

سکته ی مغزی

چاقی باعث تصلب شرائین و رسوب چربی در جدار سرخرگ ها می شود که می تواند سرخرگ های مغزی را نیز درگیر کند و باعث تنگ شدن عروق مغزی شود. حالا اگر لخته خونی در این عروق باریک ایجاد شود، می تواند به طور ناگهانی باعث انسداد جریان خون به منطقه ای از مغز شده و منجر به سکته مغزی گردد.

سایش مفاصل

در افراد چاق به علت افزایش فشار وارده بر مفاصل (به ویژه مفاصل زانو، ران و مهره های پایین کمری)، غضروف مفصلی تخریب شده و باعث ایجاد درد مفصل و سفتی آنها می شود.

ایست تنفسی در خواب (آپنه)

توقف تنفس در خواب، به ویژه در افراد چاقی که زیاد خرخر می کنند، دیده می شود. این افراد به هنگام خواب شبانه، به علت انسداد مسیرهای هوایی ریه ها، برای مدت کوتاهی دچار توقف تنفس شده و مکررا در طول شب بیدار می شوند.

سرطان

انواعی از سرطان ها با اضافه وزن همراه هستند که در زنان می توان به سرطان سینه، سرطان رحم، سرطان تخمدان، سرطان گردن رحم و سرطان کیسه صفرا اشاره کرد. مردان چاق نیز در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان های روده بزرگ و پروستات هستند.

بیماری کبد چرب

در اثر چاقی، چربی بیشتری در ساختار کبد وارد می شود که این تجمع چربی در کبد، می تواند باعث ایجاد التهاب و حتی تخریب بافت کبد شود و در نهایت به بیماری نارسایی کبدی (سیروز) منجر شود.

منبع: سیمرغ