واقعا در ماه رمضان شیطان در غل و زنجیر است.؟

امیر المؤمنین فرمود: روزی پیامبر برای ما خطبه ای ایراد فرمودند: اى مردم! همانا ماه خدا ، همراه با برکت و رحمت و آمرزش ، به شما روى آورده است ؛ ماهى که نزد خدا برترینِ ماه هاست و روزهایش برترینِ روزها ، شب هایش برترینِ شب ها و ساعاتش برترینِ ساعات است .

ماهى است که در آن به میهمانى خدا دعوت شده اید و از شایستگانِ کرامت الهى قرار داده شده اید . نَفَس‌هایتان در آن ، تسبیح است ، خوابتان در آن ، عبادت ، عملتان در آن ، پذیرفته و دعایتان در آن ، مورد اجابت است .

پس با نیّت‌هاى راست و دل‌هاى پاک ، از پروردگارتان بخواهید تا براى روزه دارىِ آن و تلاوت کتاب خویش ، توفیقتان دهد ؛ چرا که بدبخت ، کسى است که در این ماه بزرگ ، از آمرزش الهى محروم بماند. با گرسنگى و تشنگى خود در این ماه ، گرسنگى و تشنگىِ روز قیامت را یاد کنید ؛ به نیازمندان و بینوایانتان صدقه بدهید ؛ به بزرگان خود احترام ، و بر کوچک‌هایتان ترحّم ، و به بستگانتان نیکى کنید ؛ زبانتان را نگه دارید ؛ چشم‌هایتان را از آنچه نگاه به آن حلال نیست ، بپوشانید ؛ گوش هایتان را از آنچه شنیدنش حلال نیست ، فرو بندید ؛ به یتیمان مردم ، محبّت کنید تا بر یتیمان شما محبّت ورزند ؛ از گناهانتان به پیشگاه خداوند توبه کنید ؛ در هنگام نمازها ، دستانتان را بر آستان او به دعا بلند کنید ، که آن هنگام (وقت نماز) ، برترینِ ساعت هاست و خداوند با نظر رحمت به بندگانش مى نگرد و هر گاه با او مناجات کنند ، پاسخشان مى دهد و چون او را صدا بزنند ، جوابشان مى گوید و چون او را بخوانند ، اجابتشان مى‌کند ...[1]

در ادامه پیامبر در مورد تقوا در این ماه بیانات ارزشمندی دارند و اثرات آنرا بیان می فرمایند:

خود را از آتش نگه دارید ، هر چند با یک دانه خرما ؛ خود را از آتش نگه دارید ، هر چند با یک جرعه آب . اى مردم! هر کس اخلاقش را در این ماه ، نیکو سازد ، براى او وسیله عبور از صراط خواهد بود ، در آن روز که گام‌ها بر صراط مى‌لغزد ؛ و هر کس در این ماه بر بردگان خود آسان بگیرد ، خداوند حساب او را سبک خواهد گرفت ؛ و هر کس در این ماه ، شرّ خود را [از دیگران] باز دارد ،خداوند در روز دیدارش ، غضب خویش را از او باز خواهد داشت ؛ و هر که در این ماه ، یتیمى را گرامى بدارد ، در روز دیدار ، خداوند ، گرامى اش خواهد داشت ؛ و هر که در آن به خویشاوند خود نیکى کند ، در روز دیدار ، خداوند با رحمتش به او نیکى خواهد کرد ؛ و هر کس در آن از خویشان خود ببُرد ، خداوند در روز دیدار ، رحمتش را از او قطع خواهد نمود ؛ و هر کس در آن ، نماز مستحبّى بخواند ، براى او دورى از آتش ، نوشته مى‌شود ؛ و هر کس واجبى را در آن ادا کند، پاداش کسى را دارد که هفتاد واجب را در ماه‌هاى دیگر ، ادا کرده است ؛ و هر کس در آن بر من زیاد صلوات بفرستد ، خداوند در روزى که وزنه اعمال ، سبک مى شود ، وزنه اعمال او را بیفزاید ؛ و هر کس در آن ، آیه اى از قرآن تلاوت کند ، پاداش کسى را دارد که در ماه هاى دیگر ، ختم قرآن کرده است .

اى مردم! در این ماه ، درهاى بهشت ، بازند . پس از پروردگارتان بخواهید که آنها را بر شما نبندد ؛ و درهاى دوزخ ، بسته‌اند . پس ، از پروردگارتان بخواهید که آنها را بر شما نگشاید ؛و شیطان ها در بندند .پس، از پروردگارتان بخواهید که آنها را بر شما مسلّط نسازد...[2]

در این باره سؤالی ذهن انسان را درگیر می کند: اگر شیطان در بند است پس این همه جرم و جنایت در بین مسلمین در ایام ماه مبارک رمضان از کجا نشأت گرفته؟خداوند می فرماید:

إِنَّ الَّذِينَ اتَّقَواْ إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِّنَ الشَّيْطَانِ تَذَكَّرُواْ فَإِذَا هُم مُّبْصِرُونَ [3] کسانی که پرهيزگاری می کنند چون از شيطان وسوسه ای به آنها برسد ، خدا را ياد می کنند ، زيرا ناگاه مردمی صاحب بصيرت می شوند.

وجود وساوس شیطانی برای ترقی انسان ها ضروری است.اگر این وسوسه ها نباشند نیکوکاران و گنهکاران از هم باز شناخته نمی شوند. لذا شیطان برای اغواء و وسوسه انسان ها تا زمان معلوم فرصت داده شده.  بنابر آیه ای که در صدر مطلب ذکر شد، شیطان در مقابل انسان های متّقی خلع سلاح می شود و ایشان وسوسه شیطان را متوجّه می شوند و کانّ ابلیس را می بینند. در ماه مبارک رمضان فیوضات الهی به همه خلائق به صورت ویژه ای می رسد. در این ماه، بزرگ ترین برنامه اجتماعی اسلام یعنی "روزه" برگزار می شود. جامعه اسلامی به یکباره از غذا و آب لب فرو میبندند و متوجّه قرآن که یکی از دو ثقل است می شوند. خداوند در این ماه با وضع قوانین خاص، قدرت ایمان انسان ها را افزایش می دهد تا همه جامعه دارای تقوای فردی و اجتماعی شوند.

در این ماه آمار تبهکاری ها و بزهکاری ها به شدّت کاهش میابد و نوع انسان های روزه دار دارای مرتبه ای از تقوا و پرهیزگاری می شوند و طبق آیه شریفه(که ذکر شد) باعث نوعی مصونیت در برابر وسوسه شیطان می شود. از این نظر با افزایش حسن اختیار انسان ها شیطان بی کار تر و ناموفّق تر می شود. مردم در این ماه شاکر می شوند. در قرآن از زبان ابلیس نقل شده: ثُمَّ لآتِيَنَّهُم مِّن بَيْنِ أَيْدِيهِمْ وَمِنْ خَلْفِهِمْ وَعَنْ أَيْمَانِهِمْ وَعَن شَمَآئِلِهِمْ وَلاَ تَجِدُ أَكْثَرَهُمْ شَاكِرِينَ [4] آنگاه از پيش و از پس و از چپ و از راست بر آنها می تازم و بيشترينشان ، را ناسپاس خواهی يافت.

طبق این آیه شریفه وسوسه ی شیطان بر انسان های سپاسگذار اثرگذار نیست. روزه تبلور شکرگذاری بنده در مقابل نعمات خداست. بنابر این زنجیر شدن شیطان با حسن اختیار انسان است که با فیوضات خاص الهی در این ماه مبارک امکان پذیر شده.

خلاصه:

ماه مبارک رمضان ماه رحمت وبرکت ومغفرت است و درهای بهشت باز است ولی برای کسانی که با اعمال خود مشمول این رحمت شوند و شرائط داخل شدن در بهشت را برای خود فراهم کنند در این ماه زمینه بهشتی شدن فراهم تر است ولی اگر کسی غافل بود بدیهی است که در بهشت را بروی خود بسته است ودر جهنم بسته است مگر اینکه با اعمال بد آنرا بروی خود باز کنیم. بنابر این چک سفید امضا به همه داده نشده که در هر شرائطی وارد بهشت می شوید، به مومن داده نشده چه رسد به کافر. در خود روایت این شرائط وقیود روشن شده. اینکه می فرماید از خدا بخواهید در بهشت را بروی شما نبندد و در جهنم را نگشاید و شیطان را بر شما مسلط نکند یعنی زمینه رحمت وجود دارد ولی برای کسانی که این فرصت را غنیمت بشمارند و از برکات آن بهره مند شوند والا همانطور که در روایت آمده اگر کسی خود را در معرض این رحمت قرار ندهد شقی و بد بخت است.

بنابراین خداوند عنایت ویژه ای در این ماه به بندگان خود کرده و فرصت استثنائی ایجاد کرده که مردم خود را بیابند و باز سازی کنند و از رحمت خاص بهره مند شوند حالا اگر کسی در خواب غفلت بود خسران بزرگی کرده که از این فرصت استفاده نکرده است وبه تعبیر روایت شقی و بیچاره است در نتیجه می شود در این ماه هم کسی خود را جهنمی کند و همه چیز در گرو تصمیم وعمل ما می باشد و بدون زحمت به کسی چیزی نمی دهند.

نکته پایانی اینکه در این روایت اشاره شده که شیاطین در زنجیر می شوند ولی چنانچه قبلا بیان شد منشأ انحرافات فقط شیاطین نیستند و نفس امّاره به عنوان منشا درونی انحراف نقش مهمی را ایفا می کند که همچنان در این ماه فعال است.

پی نوشت:[1]. روضةالواعظين ج : 2 ص : 345[2]. روضةالواعظين ج : 2 ص : 346[3]. اعراف،آیه201[4].اعراف،آیه17

منبع : jonbeshnet.ir