احكام واجب و مستحب جهت بارداری

احكام واجب و مستحب جهت بارداری طبق روايات و احاديث چيست؟

پاسخ:

 نطفه پدر و ژن هايي كه به وسيله قانون وراثت از اجداد به كودك منتقل شده  ، در شخصيت جسماني و رواني او اثر دارد, ليكن آينده اين موجود زنده تا حدود زيادي در اختيار مادر است . رَحِم مادر محيط پرورش شخصيت فرزند است . 

گرچه كودك در رَحِم عضو رسمي بدن مادر نيست , اما از خون مادر و غذاي او تغذيه مي كند. غذاي مادر بايد به طوري غني و كامل باشد كه از يك طرف احتياجات غذايي بدن خودش را تأمين كند و از طرف ديگر غذاسازي براي فرزند نمايد. 

مراعات بهداشت و خوردن غذاهاي مناسب و پرهيز از گناهان و خوردن غذاهاي حلال و مقوي و مفيد, در شيري كه مادر به فرزند مي دهد, و بالاخره  روحيات ، خُلقيات و همه نوع فعاليت هاي فكري ، ذهني ، روحي و جسمي و بدني پدر و مادر به ويژه مادر در رشد و ارتقاي بچه يا نقطه مقابل آن  مؤثر است .

بنابراين : 

1. قلب خود را از بد بيني و سوء نيت نسبت به خدا و بندگانش پاك كنيد .

2. از كينه ،بخل ،حسد ،بد اخلاقي و تند مزاجي و عصبانيت بي جا بپرهيزيد .

3. غذاي خود را از مال حرام و شبه ناك و چشم و گوش و زبان خود را از آن چه خدا بر آن ها حرام ساخته ،نگه داريد .

4. از حرام خدا دور شويد ،به واجبات عمل كنيد . 

5. همه نمازهاي واجب را در اول وقت به جا آوريد ،

6. وضع تغذيه مادر در ايام بارداري حتي در اخلاق و مقدار هوش و استعداد كودك تأثير فراواني دارد, زيرا اعصاب و مغز كودك از غذاي مادر درست مي شود . هر نوع غذايي اثر مخصوص دارد. اين مسئله به قدري در نظر اسلام اهميت داشته كه به زنان باردار دستور داده است كه در صورت ضرر داشتن غذا نخوردن , روزه نگيرند.

7. متخصصان مي نويسند: ماست و پنير به علّت داشتن ويتامين و مخمرهاي مخصوص مفيد مي باشند, ولي خوردن ماست ترش مفيد نيست . پنير مانده و كهنه هم لطفي ندارد. خوردن يك ليوان شير همه روزه به هنگام صبحانه تقريباً ضروري است . جوانه گندم , سيرابي , شيردان , دل , قلوه و جگر بهترين منابع ويتامين هاي ب مي باشند و مفيد هستند.

خوردن سبزي و مواد كلسيم دار و سيب و گلابي و انواع ميوه ها بسيار مفيد است . 

8. اسلام براي سلامت جسمي و روحي رواني فرزند و برخي جهات ديگر، براي زمان و مكان و چگونگي آميزش دستور عمل‌هايي دارد كه به برخي اشاره مي‌شود:

1. پيش از جماع وضو داشته باشند. 

2. پس از ورود آن ها به اتاق مخصوص، ابتدا خداي را براي اين كه آن ها را به يكديگر حلال كرد و اجازه آميزش جنسي داده شكر كنند. 

3. هر كدام دو ركعت نماز بخوانند. براي خوشبختي يكديگر و دوام و ازدياد عشق و محبت نسبت به هم و نيز براي دارا شدن فرزند صالح دعا كنند، بهتر است اين دعا را بخوانند :

ا) «أعوذ بالله من الشيطان الرجيم. بسم الله الرحمن الرحيم. اللّهمّ جنّبني الشيطان و جنّب الشيطان ما رزقتني». (1)

ب) «اللّهمّ ارزقني إلفها و ودّها و رضاها، و ارْضني بها، و اجْمع بيننا بأحسنِ اجتماعٍ، و اُنسٍ و ائتلافٍ، فانّك تُحِبُّ الحلال و تكره الحرام». (2)

ج) مرد دستش را روي پيشاني همسرش بگذارد و بگويد: «اللّهمّ علي كتابك تزوّجتها، و في أمانتِك أخذتها، و بكلماتك إسْتحللتُ فَرْجها، فإنْ قضيتَ في رحمها شيئاً فاجعله مسلماً سويّاً، و لا تجعلهُ شِرك الشيطان». (3)

د) «بسم الله الرحمن الرحيم. الّذي لا إله إلاّ هو. بديعُ السموات والأرض، اللهمّ إن قضيتَ منّي في هذه الليلة خليفةً فلا تجعل للشيطان فيه شِركاً و لا نصيباً، ولا حظاً و اجْعله مؤمناً مخلصاً، مصفّاً من الشيطان و رجزه جلّ ثناؤك». (4)

 4. قبل از شروع بسم الله بگويند. 

5. توجه به نوع تغذيه پيش از نزديكي و انعقاد نطفه و پس از آن در دوران بارداري و شيرخوارگي از جهات مختلف در سلامت جسمي، فكري وروحي فرزند مؤثر است .

6. مرد در هنگام جماع عجله نكند ،بلكه با زن بازي كند . با مقدماتي او را كاملاً براي اين كار آماده نمايد تا نيازهاي هر دو با هم برطرف شود و هر دو با هم لذت ببرند. اين كار در آرامش روحي همسر و در نتيجه در نطفه مؤثر است. 

7. روحيات و خلق و خوي زن و مرد پيش از آميزش و هنگام آن و روحيات مادر پس از انعقاد نطفه در سلامت فرزند تأثير فراواني دارد. 

 8. نزديكي در جاي آرام و خلوت و در شب انجام گيرد. 

9. پس از نزديكي فورا غسل كنند و با حالت جنابت نخوابند. 

10. جماع در شب‏هاي دوشنبه، سه شنبه، پنج شنبه يا جمعه باشد. از نزديكي كردن در شب هاي چهارشنبه و شب اول (غير از شب اول ماه رمضان كه مستحب است)، وسط و آخر ماه قمري و نيز شب هاي ماه گرفتگي و طوفان هاي شديد پرهيز كنند. 11. بدون رو انداز نزديكي نكنند. 

 12. طوري بخوابند كه كف پا يا سر آن ها به طرف قبله نباشد. 

13. هنگام همبستر شدن به عورت يكديگر نگاه نكنند و با يكديگر صحبت نكنند.  14. با شكم پر و مثانه پر نزديكي نكنند. 

خواندن دعاهاي ذيل نيز در اين زمينه سفارش شده است : 

الف) براي فرزند دار شدن :

1. از امام صادق عليه السلام روايت شده كه جهت فرزند دار شدن اين دعا را زياد بخوانيد :« اللَّهُمَّ لَا تَذَرْنِي فَرْداً وَ أَنْتَ خَيْرُ الْوَارِثِينَ وَحِيداً وَحْشاً فَيَقْصُرَ شُكْرِي عَنْ تَفَكُّرِي بَلْ هَبْ لِي عَاقِبَةَ صِدْقٍ ذُكُوراً وَ إِنَاثاً آنَسُ بِهِمْ مِنَ الْوَحْشَةِ وَ أَسْكُنُ إِلَيْهِمْ مِنَ الْوَحْدَةِ وَ أَشْكُرُكَ عِنْدَ تَمَامِ النِّعْمَةِ يَا وَهَّابُ يَا عَظِيمُ يَا مُعَظَّمُ ثُمَّ أَعْطِنِي فِي كُلِّ عَافِيَةٍ شُكْراً حَتَّي تُبْلِغَنِي مِنْهَا رِضْوَانَكَ فِي صِدْقِ الْحَدِيثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَةِ وَ وَفَاءٍ بِالْعَهْدِ ».

 در حديث ديگري آمده است كه  در سجده بخواند « رَبِّ هَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ وَلِيّاً رَبِّ لَا تَذَرْنِي فَرْداً وَ أَنْتَ خَيْرُ الْوَارِثِينَ » .

2. پيش از نزديكي  مرد و زن هر دو با حضور قلب وضو بگيرند ، دو ركعت نماز مثل نماز صبح بخوانند ، بعد از نمازاز همه گناهان استغفار كنند ( صد مرتبه بگويد: "استغفرالله  ربي و اتوب اليه ") و"الله اكبر "بگويند وصلوات بفرستند. بعد شوهر  آيات 87 و 88 و89 سوره انبيا را بخواند. پس از آن  اين دعا را بخواند:

 اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِمَا سَأَلَكَ بِهِ زَكَرِيَّا .يَا رَبِّ لَا تَذَرْنِي فَرْداً وَ أَنْتَ خَيْرُ الْوَارِثِينَ .اللَّهُمَّ هَبْ لِي ذُرِّيَّةً طَيِّبَةً إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعَاءِ .اللَّهُمَّ بِاسْمِكَ اسْتَحْلَلْتُهَا وَ فِي أَمَانَتِكَ أَخَذْتُهَا فَإِنْ قَضَيْتَ فِي رَحِمِهَا وَلَداً فَاجْعَلْهُ مُبَارَكاً وَ لَا تَجْعَلْ لِلشَّيْطَانِ فِيهِ شِرْكاً وَ لَا نَصِيباً"

سپس زن وشوهر هر دو بخوانند: " اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي وَلَداً وَ اجْعَلْهُ نَقِيّاً لَيْسَ فِي خَلْقِهِ زِيَادَةٌ وَ لَا نُقْصَانٌ وَ اجْعَلْ عَاقِبَتَهُ إِلَي خَير".

3. از دعاهايي كه براي طلب فرزند ،مال و ثروت ،طلب خير دنيا و آخرت مفيد است ، دعاي زير است كه از امام زين العابدين عليه السلام روايت شده است . نخست آيات 10 و11 و12  سوره نوح را بخوانيد . بعد دعاي زير را هفتاد مرتبه بخوانيد . به اجابت دعاي خود و تفضل و لطف و رحمت خداوند اميدوار باشيد كه ان شاء الله به حاجت خود خواهيد رسيد :

 «رَبِّ لَا تَذَرْنِي فَرْداً وَ أَنْتَ خَيْرُ الْوَارِثِينَ وَ اجْعَلْ لِي مِنْ لَدُنْكَ وَلِيّاً يَرِثُنِي فِي حَيَاتِي وَ يَسْتَغْفِرُ لِي بَعْدَ مَوْتِي وَ اجْعَلْهُ خَلَفاً سَوِيّاً وَ لَا تَجْعَلْ لِلشَّيْطَانِ فِيهِ نَصِيباً . اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْتَغْفِرُكَ وَ أَتُوبُ إِلَيْكَ إِنَّكَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ ». 

اگر هفتاد بار خواندن همه دعا مشكل است ، دعا را يك بار بخوانيد و هفتاد بار استغفار كنيد .

4. امام محمد باقر عليه السلام به مردي كه صاحب فرزند نبود فرمود: اين دعا را  بخوان : در هر صبح و شب، اول هفتاد مرتبه بگويد :« سُبْحَانَ اللَّهِ» بعد ده مرتبه بگويد: « استغفر الله ربي و اتوب اليه» سپس نه مرتبه بگويد: «سبحان الله » و بعد از آن يك مرتبه بگويد: « استغفر الله ربي و اتوب اليه ». (5)

5. پنج هفته به نام مبارك پنج تن عليهم السلام  صبح هاي جمعه نماز جعفر طيار  را به همان كيفيتي كه در مفاتيح الجنان ؛آمده بخوانيد .البته هفته پنجم روزهاي چهارشنبه و پنج شنبه و جمعه روزه بگيريد .روز جمعه بعد از افطار و نماز مغرب و عشا  دوازده ركعت نمازبخوانيد، در هر ركعت يك حمد و دوازده مرتبه سوره توحيد و بعد از سلام نماز بخوانيد:

 « اللَّهُمَّ يَا سَابِقَ الْفَوْتِ وَ يَا سَامِعَ الصَّوْتِ وَ يَا مُحْيِيَ الْعِظَامِ بَعْدَ الْمَوْتِ وَ هِيَ رَمِيمٌ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الْعَظِيمِ الْأَعْظَمِ أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ عَبْدِكَ وَ رَسُولِكَ وَ عَلَي آلِ بَيْتِهِ الطَّاهِرِينَ وَ تُعَجِّلَ لِيَ الْفَرَجَ مِمَّا أَنَا مَمْنُوٌّ بِهِ وَ صَالٍ بِحَرِّهِ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ » . (6) 

بعد از آن  به زيارت حضرت امام رضا يا زيارت فرزندش حضرت امام جواد برو. حاجات خود را در حرم آن ها كه اولياي الهي هستند، از خدا بخواه . از امام نيز بخواه كه در حق شما شفاعت كند. 

ب) جهت آسان شدن درد زايمان دعاهاي زيادي در روايات آمده است:

1. از امام صادق عليه السلام روايت شده كه براي آسان شدن ولادت اين دعا را بنويسند و هنگام زايمان آن را بر ران راست زائو ببندند:

 «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَ ما يُوعَدُونَ لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا ساعَةً مِنْ نَهارٍ كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَها لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا عَشِيَّةً أَوْ ضُحاها إِذْ قالَتِ امْرَأَتُ عِمْرانَ رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ ما فِي بَطْنِي مُحَرَّر» .

2. «اللَّهُمَّ فَارِجَ الْهَمِّ وَ كَاشِفَ الْغَمِّ وَ رَحْمَانَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ رَحِيمَهُمَا ارْحَمِ فُلَانَةَ بِنْتَ فُلَانَةَ رَحْمَةً تُغْنِيهَا بِهَا عَنْ رَحْمَةِ جَمِيعِ خَلْقِكَ تُفَرِّجُ بِهَا كُرْبَتَهَا وَ تَكْشِفُ بِهَا غَمَّهَا وَ تُيَسِّرُ وِلَادَتَهَا وَ قُضِيَ بَيْنَهُمْ بِالْحَقِّ وَ هُمْ لَا يُظْلَمُونَ وَ قِيلَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ يَا خَالِقَ النَّفْسِ مِنَ النَّفْسِ وَ مُخْلِصَ النَّفْسِ مِنَ النَّفْسِ أَخْلِصْهُ بِحَوْلِكَ وَ قُوَّتِكَ» . 

3. اين آيات را بنويسند و بر ران چپش ببندند:  

«مِنْها خَلَقْناكُمْ وَ فِيها نُعِيدُكُمْ وَ مِنْها نُخْرِجُكُمْ تارَةً أُخْري‏ يَا خَالِقَ النَّفْسِ مِنَ النَّفْسِ وَ مُخْلِصَ النَّفْسِ مِنَ النَّفْسِ فَرِّجْ عَنَّا فَأَلْقَتْهُ سَوِيّاً بِإِذْنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ» . 

پس از زايمان آن ها را باز كنند . 

4. در روايت آمده است كه هنگام زايمان اين آيات را بر زائو بخوانند:

  «فَأَجاءَهَا الْمَخاضُ إِلي‏ جِذْعِ النَّخْلَةِ قالَتْ يا لَيْتَنِي مِتُّ قَبْلَ هذا وَ كُنْتُ نَسْياً مَنْسِيًّا فَناداها مِنْ تَحْتِها أَلَّا تَحْزَنِي قَدْ جَعَلَ رَبُّكِ تَحْتَكِ سَرِيًّا وَ هُزِّي إِلَيْكِ بِجِذْعِ النَّخْلَةِ تُساقِطْ عَلَيْكِ رُطَباً جَنِيًّا».

 سپس با صداي بلند گفته شود :  «وَ اللَّهُ أَخْرَجَكُمْ مِنْ بُطُونِ أُمَّهاتِكُمْ لا تَعْلَمُونَ شَيْئاً وَ جَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَةَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُون اخْرُجْ بِإِذْنِ اللَّهِ فَإِنَّهَا تَبْرَأُ مِنْ سَاعَتِهَا بِعَوْنِ اللَّهِ تَعَالَي» .

هم چنين بر زائو بخوانند : 

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَ ما يُوعَدُونَ لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا ساعَةً مِنْ نَهارٍ كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَها لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا عَشِيَّةً أَوْ ضُحاها إِذْ قالَتِ امْرَأَتُ عِمْرانَ رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ ما فِي بَطْنِي مُحَرَّر أَ وَ لَمْ يَرَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ كانَتا رَتْقاً فَفَتَقْناهُما وَ جَعَلْنا مِنَ الْماءِ كُلَّ شَيْ‏ءٍ حَيٍّ أَ فَلا يُؤْمِنُونَ وَ آيَةٌ لَهُمُ اللَّيْلُ نَسْلَخُ مِنْهُ النَّهارَ فَإِذا هُمْ مُظْلِمُونَ وَ الشَّمْسُ تَجْرِي لِمُسْتَقَرٍّ لَها ذلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ وَ الْقَمَرَ قَدَّرْناهُ مَنازِلَ حَتَّي عادَ كَالْعُرْجُونِ الْقَدِيمِ لَا الشَّمْسُ يَنْبَغِي لَها أَنْ تُدْرِكَ الْقَمَرَ وَ لَا اللَّيْلُ سابِقُ النَّهارِ وَ كُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ وَ آيَةٌ لَهُمْ أَنَّا حَمَلْنا ذُرِّيَّتَهُمْ فِي الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ وَ خَلَقْنا لَهُمْ مِنْ مِثْلِهِ ما يَرْكَبُونَ وَ إِنْ نَشَأْ نُغْرِقْهُمْ فَلا صَرِيخَ لَهُمْ وَ لا هُمْ يُنْقَذُونَ إِلَّا رَحْمَةً مِنَّا وَ مَتاعاً إِلي‏ حِينٍ وَ إِذا قِيلَ لَهُمُ اتَّقُوا ما بَيْنَ أَيْدِيكُمْ وَ ما خَلْفَكُمْ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ وَ ما تَأْتِيهِمْ مِنْ آيَةٍ مِنْ آياتِ رَبِّهِمْ إِلَّا كانُوا عَنْها مُعْرِضِينَ وَ إِذا قِيلَ لَهُمْ أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلَّذِينَ آمَنُوا أَ نُطْعِمُ مَنْ لَوْ يَشاءُ اللَّهُ أَطْعَمَهُ إِنْ أَنْتُمْ إِلَّا فِي ضَلالٍ مُبِينٍ وَ يَقُولُونَ مَتي‏ هذَا الْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ ما يَنْظُرُونَ إِلَّا صَيْحَةً واحِدَةً تَأْخُذُهُمْ وَ هُمْ يَخِصِّمُونَ فَلا يَسْتَطِيعُونَ تَوْصِيَةً وَ لا إِلي‏ أَهْلِهِمْ يَرْجِعُونَ وَ نُفِخَ فِي الصُّورِ فَإِذا هُمْ مِنَ الْأَجْداثِ إِلي‏ رَبِّهِمْ يَنْسِلُونَ » . (7)

جهت آگاهي بيش تر به منابع زير رجوع شود : 1. ازدواج مكتب انسان سازي، شهيد دكتر پاك‏نژاد، ج 3.2. آيين همسرداري ،ابراهيم اميني.3. بهشت خانواده، دكتر مصطفوي.4. بهداشت ازدواج از نظر اسلام، دكتر صفدر صانعي.5. ازدواج و مسائل جنسي، گروهي از نويسندگان.6. مشاوره جنسي و زناشويي، علي اسلامي نسب.7. جلد دوم  نقش دين در خانواده ، تأليف صادق احسان بخش.  8. ريحانه بهشتي  ، سيما ميخبر. 9. كودك در مكتب اهل بيت ، نوشته مرحوم محمد تقي فلسفي .10. اسلام و تربيت كودكان ، دكتر احمد بهشتي .11. حقوق فرزندان در مكتب اهلبيت ، محمد جواد طبسي .

پي‌نوشت‌ها:1. ثقة الاسلام كليني، الكافي، دار الكتب الإسلامية ، تهران، 1365 هجري شمسي، ج5، ص 503 .2. شهيد ثاني ، اللمعة المشقية، حاشيه سيد محمد كلانتر ، چاپ اول ، انتشارات داوري ، 1410 ، قم ، ج 5، ص 92. 3. همان. 4. همان، ص 93.5. شيخ حر عاملي، وسائل الشيعة،مؤسسه آل البيت عليهم‏السلام ، قم، 1409 هجري قمري ، ج21 ، ص 368-372.  6. محدث نوري، مستدرك الوسائل، مؤسسه آل البيت عليهم السلام ، قم، 1408 هجري قمري، ج6 ، ص320.7. همان ، ج 15، ص 205 - 210 .