خداوند متعال در قرآن کریم فرموده:« يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسيلَة»(1) «اى كسانى كه ايمان آوردهايد! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهيزيد! و وسيلهاى براى تقرب به او بجوئيد.»
اعمال شب قدر
مفسران و دانشمندان علوم قرآني در باب جمع بين اين دو مسئله، آراء و نظرات متعددي ارائه نموده اند (1) و ما در اینجا به سه دیدگاه مهم اشاره می کنیم:
شب قدر، شب رحمت خاص خداوند است. ويژگيهایي كه شب قدر دارد، شبهاي ديگر ندارد، مانند نزول فرشتگان رحمت و "روح" (كه فرشته بزرگ و با عظمت الهي است).
هر کس در شب قدر بیدار بماند و دعای جوشن کبیر بخواند یا در عرفه دعای عرفه بخواند و حالتی به او دست دهد، همه گناهان او پاک می شود، صحت دارد؟
شب قدر از شب های مقدس و متبرک اسلامی است. خداوند در قرآن از آن به بزرگی یاد کرده و سوره ای نیز به نام سوره قدر نازل فرموده است. در تمام سال شبی به خوبی و فضیلت شب قدر نمی رسد. این شب شب نزول قرآن، شب فرود آمدن ملائکه و روح نیز نام گرفته است.
در خصوص این امر پاسخ های گوناگونی داده شده، مثلا می¬توان گفت از آن جا که شب عبارت است از تاریکی و نرسیدن نور خورشید به آن قسمت از کره زمین که رو به روی خورشید قرار ندارد.
با کنار هم قرار دادن برخی از آیات قرآن می توان کشف کرد که شب قدر در ماه رمضان قرار دارد. اما اینکه شب قدر در کدامیک از شبهای ماه رمضان قرار دارد در قرآن کریم بیان نشده است.
اگر زمان مرگ انسان با ایام خاصی همچون شب قدر مصادف شود، فضیلتی برای میت محسوب می شود؟
همین سؤال از ائمه(ع) پرسیده شده است. آنها در مواضع مختلف نکات متعددی را بیان فرمودهاند. از مجموع آیات و روایات به دست میآید ائمه(ع) میدانستند که شب قدر کدام یک از شبها است، لیکن به دلایل مختلف از تعیین آن به شکل دقیق خودداری کرده اند.
واژه «قدر» در زبان عربی دارای معانی متعددی است و هر یک از این معانی متعدد می تواند با شب قدر در ارتباط باشد. اینک به مهمترین معانی آن اشاره می شود:
