آنچه دیگران می خوانند:
از تغییراتی که آقای رئیسی در ایام انتخابات نوید آن را داده بود، تعامل گسترده با همه کشورها خصوصا همسایگان بود. در دولت آقای روحانی، همه تعاملات و تلاش‌های دستگاه دیپلماسی کشور، با محوریت اروپا و آمریکا تعریف شده بود که این سیاست، فراموشی فرصت‌های ناب اقتصادی که کشورهای همسایه از آن برخوردار هستند را در پی داشت. در حقیقت تفکر حاکم بر دولتمردان ایران باعث شد برای مدت 8 سال از فرصت‌های عظیمی که همسایگان داشتند و ما نیز می‌توانستیم به وسیله آنها از اثرگذاری تحریم‌ها بر کشور بکاهیم، محروم شویم.
با آمدن آقای رئیسی و تغییر رویه در سیاست خارجی، آن وعده جامه عمل به خود پوشید و عمده تلاش‌ها و اولویت دستگاه دیپلماسی کشور معطوف به کشورهای همسایه شد. سران کشورهای منطقه نیز ضمن آگاهی از موقعیت ناب ژئوپولوتیکی ایران، با مشاهده این تغییر رویکرد، تحول مثبت صورت گرفته را فرصت شمرده و یک به یک در حال ورود به تهران و امضای موافقتنامه‌ها و قراردادهای همکاری‌های دوجانبه هستند.
سفرهای امیر قطر و روسای جمهور تاجیکستان، ونزوئلا و ترکمنستان و وزیرخارجه پاکستان به ایران و برنامه ریزی برای سفر رییس جمهور قزاقستان به تهران در آینده، گویای این حقیقت است که صدای اولویت دیپلماسی با همسایگان از جانب ایران به گوش سران کشورهای همسایه نیز رسیده و آنها از گسترش همکاری‌ها استقبال می‌کنند.
آقای رئیسی در واقع با اتخاذ این سیاست، یک معادله برد-برد واقعی را رقم زد. دولت مردمی آقای رئیسی ضمن برقراری ارتباطات عزتمندانه با کشورهای دیگر، با فعال کردن دیپلماسی منطقه‌ای، توامان هم در جهت رفع تحریم‌ها و هم خنثی سازی تحریم‌ها قدم بر می‌دارد.
آمارها نیز گویای این واقعیت می‌باشد. بر اساس آمار گمرک کل تجارت ۱۱ماهه ایران با همسایگان به ۵۸میلیون و ۶۹۹هزار و ۵۳۳تن به ارزش ۲۹میلیارد و ۵۶۹میلیون و ۴۱۹هزار و ۵۵دلار رسید که سهم پنج ماه نخست ۳۳میلیون و ۵۵۶هزار و ۶۸۷تن کالا به ارزش ۱۶میلیارد و ۶۷۶میلیون و ۲۹۷هزار و هشت دلار و سهم ۶ماهه (از ابتدای شهریور تا اول اسفندماه) ۵۸میلیون و ۶۹۹هزار و ۵۳۳تن به ارزش ۲۹میلیارد و ۵۶۹میلیون و ۴۱۹هزار و ۵۵دلار بود. متوسط ماهانه تجارت در پنج ماهه ۶میلیون و ۷۱۱هزار و ۳۳۷تن به ارزش سه میلیارد و ۳۳۵میلیون و ۲۵۹هزار و ۴۰۱دلار و متوسط ماهانه از اول شهریور تا ابتدای اسفند ماه ۹میلیون و ۷۸۳هزار و ۲۵۶تن به ارزش چهار میلیارد و ۹۲۸میلیون و ۲۳۶هزار و ۵۰۹دلار محاسبه شد که در مقایسه با متوسط تجارت پنج ماهه ۴۶درصد در وزن و ۴۸درصد در ارزش رشد را نشان می‌دهد.
سخنگوی گمرک گفت: در ۱۱ماهه سال ۱۴۰۰ در تجارت با ۱۵ کشور همسایه، ۷۰میلیون و ۲۵۹هزار و ۶۳۶تن به ارزش ۲۳میلیارد و ۵۲۸میلیون و ۴۲۸هزار و ۲۵۷دلار صادر و ۲۱میلیون و ۹۹۶هزار و ۵۸۴تن به ارزش ۲۲میلیارد و ۷۱۷میلیون و ۲۸۷هزار و ۸۰۶دلار وارد کشور شده است که در مقایسه با آمارهای سال گذشته نشان از رشد 48 درصدی در مروادات مالی و تجاری ما با کشورهای همسایه دارد. [1]
اما چرا تجارت با همسایگان اولویت دارد؟
به‌طورقطع، حمل‌ونقل از شاخص‌ها و مولفه‌های بسیار مهم در توسعه تجارت به شمار می‌رود و در فقدان بستر مناسب برای این امر، کند شدن مناسبات بازرگانی و ظهور و بروز بن‌بست در عرصه‌های تجاری، نه یک احتمال، بلکه امری قطعی خواهد بود.
با این اوصاف، یکی از موارد حائز اهمیت برای رونق هرچه بیشتر تجارت و بازرگانی با کشورهای همسایه، تسهیل جابه‌جایی و حمل و نقل کالاها است که می‌تواند قوت و رونق بیشتری به تجارت بدهد و تجارت با کشورهای همسایه، آسان، ساده و با قیمت ارزان انجام شود؛ به‌طوری که کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل به دلیل فاصله اندک جغرافیایی، بر قیمت نهایی کالا تاثیر می‌گذارد و می‌تواند در رقابت با کشورهای دیگر مورد استقبال بیشتر مصرف‌کنندگان قرار بگیرد. نزدیکی فرهنگی ایران با همسایگان نیز بر افزایش این استقبال تاثیرگذار است.
از دیگر مزایای تجارت با همسایگان می‌توان به بهبود وضعیت معیشتی در مناطق مرزی دو کشور -که اکثرا از محروم‌ترین و توسعه‌نیافته‌ترین مناطق کشور هستند- اشاره کرد. با توسعه مبادلات بازرگانی بین ایران و کشورهای همسایه، مرزنشینان از اولین گروه‌هایی خواهند بود که از این امر سود می‌برند.
در تجارت با کشورهای همسایه مشکلات انتقال پول بسیار کمتر است؛ چراکه در کشورهای هم‌مرز ایران برخلاف کشورهای دوردست، تبادلات مالی می‌تواند به سهولت و خارج از مبادلات مالی جهانی صورت بگیرد. روابط با کشورهای همسایه، علاوه بر سهولت در مراودات تجاری، می‌تواند در پیشبرد اهداف نظامی و امنیتی منطقه نیز کارساز باشد.
از سوی دیگر با توجه به لزوم حمل محصولات فسادپذیر با کامیون‌های یخچال‌دار، و تعداد اندک این کانتینرها، زمان یک عامل تعیین کننده است که در مبادلات با کشورهای هم‌مرز به حداقل ممکن می‌رسد و موجب افزایش حجم تجارت و ارزان‌تر شدن آن می‌شود. [2]
امیدواریم مراوادات مالی و اقتصادی بین ایران و کشورهای همسایه با توجه به جمعیت چند صد میلیونی، بیش از پیش گسترش یافته و رونق صادرات، به مثابه سکوی پرتاب اقتصادی، به تقویت تولید داخلی و استحکام جایگاه اقتصاد ایران اسلامی در منطقه بیانجامد.
پی نوشت:
1) https://yun.ir/xvogw7
2) https://yun.ir/0hwyj3