آنچه دیگران می خوانند:
یک نت ـ عید غدیر
وقتی پیامبر اسلام، سه روز را برای بیعت گرفتن و شادی کردن مومنین در غدیر اختصاص فرموده‌اند چرا ما نباید چنین کنیم؟!
هدف خطبه غدیر
جشن و سرور و فعالیت‌های مفرّح اگر با شکلی صحیح و به دور از تجاوز به حدود الهی برپا شود؛ حتماً خستگی را از روح و روان انسان می‌زداید و انرژی نوین و سرشاری را به انسان می‌بخشد و این انسان است که به این امر در زندگی نیازمند است؛ البته که این سرورهای پاک و حلال اگر دارای انگیزه مذهبی و دینی باشد باعث چند برابری فرح و پالایش روحی خواهد شد و برای بهترین نوع تأمین این نیاز همگانی و مهم، از ما خواسته‌اند در کنار غم و اندوه در مصیبت‌های بزرگان دینی، در روزهای شادی آن پیشوایانِ هدایت، اهل سرور و شادی باشیم.
به شادی هم دستور دادند
امام رضا(علیه‌السلام) به عنوان سفارشی لازم و واجب به ریان بن شبیب دستور فرمودند: «فَاحْزَنْ لِحُزْنِنَا وَ افْرَحْ لِفَرَحِنَا؛ پس به حزن و اندوه ما محزون و غمگین شو و در خوشحالی ما شادی کن.»[1]
پس باید اعیاد مذهبی و روزهای شادی اهل بیت عصمت و طهارت را یافت و در آن روزها و ایام، شادی و سرور را در پیش گرفت و این از آنجا که اطاعت از خاندان رسول خداست؛ اطاعت از پیامبر و خداوند محسوب شده که انسان را در معرض رحمت الهی قرار می‌دهد که در قرآن کریم درباره آن داریم: «قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِکَ فَلْیَفْرَحُوا هُوَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُون [یونس/58] ای پیامبر! به مؤمنان بگو که به دلیل قرار گرفتن در دایره فضل و رحمت پروردگار شاد باشند و چنین توفیقی از هر آنچه تا کنون به دست آورده‌اند بهتر است.»
همانگونه که در ادبیات دینی کاستن از ایام اندوه اهل بیت و شادی و حتی بی تفاوتی در آن روزها جایی ندارد؛ فراموش کردن ایام سرور و فرح اهل بیت و عدم شادمانی در آن روزها و ایام نیز ناپسند و نابه‌جاست؛ چرا که شادی در آن روزها سفارشی ضروری به ما است؛ از این رو باید آن روزهای سرور را شناخت و یادآور شد.
بزرگترین عیدها
روزهای ولادت چهارده نور پاک و خدایی(علیهم‌السلام) مطمئناً روزهای سرور هر مؤمن و شیعه‌ای باید باشد. روزهایی که خداوند این مشعل‌های فروزان و یگانه هدایت را به بشریت هدیه کرده است. در کنار آن روزها که مصداقی از ایام الله است؛ عیدهایی نیز در سبک زندگی اسلامی و دینی داریم. عید فطر یا عید جشن یک ماه عبادت بعد از ماه ضیافت الهی، عید قربان یا عید پیروزی انسانیت بر ضلالت و ظلمات شیطانی و عید غدیر یا عید اکمال دین و تمام نعمت الهی. همچنانکه در حدیث امام هادی(علیه‌السلام) آمده است:«إنَّمَا الأعیادُ أربَعَةٌ لِلشّیعَةِ: الفِطرُ و الأضحى و الغَدیرُ و الجُمُعَةُ؛ شیعیان چهار عید دارند: فطر، قربان، غدیر و جمعه.»[2] می‌توان اشتراک سه عید از این اعیاد چهارگانه را با دیگر مباحث اسلامی به وضوح دید و لزوم پرداختن به عید غدیر را برای پرداختن هرچه بیشتر و با شکوه تر به شناسنامه شیعه، لمس کرد.
در اهمیت این عید بزرگ همین بس که در قرآن کریم از آن چنین یاد شده است: «الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا [مائده/3] امروز كافران از (زوال) آئين شما مايوس شدند، بنابراين از آنها نترسيد و از (مخالفت) من بترسيد، امروز دين شما را كامل كردم و نعمت خود را بر شما تكميل نمودم و اسلام را به عنوان آئين (جاودان) شما پذيرفتم.» از این روست که رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در اهمیت عید غدیر خم فرمودند: «یَوْمُ غَدیرِ خُمٍّ أفْضَلُ أعْیادِ أمَّتی؛ روز غدیر خم با فضیلت‌ترین عیدهای امت من است.» و در ادامه حضرت بیان فرمودند: «و آن روزى است که خداوند بزرگ دستور داد؛ آن روز برادرم على بن ابى طالب را به عنوان پرچمدار ( و فرمانده ) امتم منصوب کنم، تا بعد از من مردم توسط او هدایت شوند، و آن روزى است که خداوند در آن روز دین را تکمیل و نعمت را بر امت من تمام کرد و اسلام را به عنوان دین براى آنان پسندید .»[3]
از پیامبر بیاموزیم
همگان می‌دانیم که رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) برای عمل به آیه شریف: «يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ؛ اى پيامبر آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده ابلاغ كن و اگر نكنى پيامش را نرسانده اى.»[مائده/67] دستور تجمع همه حاجیان را در منطقه غدیر خم دادند و حتی برای شروع سخنرانی صبر کردند تا آنها که جلو رفته یا عقب افتاده بودند؛ به ایشان ملحق شوند و سپس بر فراز جهازهای شتران ایستادند و طی خطبه‌ای پر بار علی بن ابیطالب را به عنوان جانشین خویش و سرپرست و امیر مؤمنان معرفی کردند.
بعد از آن خطابه و سخنرانی که همراه با بالابردن دست امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) و ترنّم جمله معروف و متواتر: «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ؛ هر كس من به او ولايت دارم و مولاى اويم، اين على ـ عليه السّلام ـ مولاى او است.»[4] در عصر عید غدیر بود؛ پیامبر کار را خاتمه ندادند و تا سه روز مراسم اخذ بیعت از تمام حضار مبنی بر جانشینی حضرت علی به راه انداختند. ایشان حتی با گذاردن تشتی آب و قرار گرفت دست زنان و امیرالمؤمنین در آب از زنان نیز بیعت گرفت و حتی همسران خویش را از این کار معاف نکردند.[5]
سخن آخر
از آنجا که این معرفی، بیعت و تبریک و تهنیت سه روز در همان محل غدیر خم در جریان بود و هر سه روز روز شادی اهل بیت و نمایان شدن فضیلت بی بدیل آن بزرگواران بر دیگران است؛ بی تناسب نیست که هر سه روز را جشن بگیریم و به ذکر فضایل امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) بپردازیم. چه ایرادی دارد وقتی ما دو هفته را برای شادی نوروز باستانی وقت می‌گذاریم یا آنکه دیگر کشورها تا پانزده روز را به مناسبت عید قربان جشن می‌گیرند؛ شیعیان و محبان مکتب ولایت و امامت حداقل سه روز را برای عید غدیر جشن بگیرند و به معرفت افزایی و سرور و نشاط بگذرانند.
پی‌نوشت:
1- امالی، شیخ صدوق، ص130.
2- بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج 98، ص 351
3- امالی، ص125.
4- تفسير القمي، علی بن ابراهیم قمی، ج1، ص174.
5- بحارالانوار،ج37،ص136، الغدیر،ج1،ص193.