شیردهی در دوران کرونا

یک نت ـ مادر شیرده مبتلا به ویروس کرونا

در مورد تاثیر بیماری های عفونی و غیرعفونی مادر بر شیردهی، در ادامه نوشته های گذشته خواهیم نوشت. ولی به علت شیوع گسترده ابتلا به عفونت ویروس جدید کرونا در بسیاری از کشورها، در این نوبت به تغذیه شیرخوار با شیر مادران مبتلا به این عفونت می پردازیم. آیا مادر شیرده مبتلا به ویروس کرونا می تواند به شیردهی ادامه دهد؟!
مادر شیرده و نوزاد مبتلا به ویروس کرونا

بدون تردید شیر مادر بهترین منبع تغذیه در شیرخواران است، با این حال ناشناخته های بسیاری هنوز در رابطه با عفونت ویروس کرونا یا COVID-19 وجود دارد. به توصیه مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا (CDC) اینکه آیا و چگونه شیردهی شروع و ادامه یابد، باید توسط مادر و در هماهنگی با خانواده و توصیه های مراقبین بهداشتی مشخص گردد.

اینکه آیا نوزادان مبتلا به COVID-19 در ریسک عارضه های خطرناک بیماری اند، نیز ناشناخته می باشد و سرایت پس از تولد از راه ترشحات تنفسی عفونی یک نگرانی است. خود نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به COVID-19 هم باید به عنوان یک مورد مشکوک و تحت بررسی، مورد توجه قرار گیرند.
مادر شیرده مبتلا به ویروس کرونا می تواند به شیردهی ادامه دهد؟!

مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا (CDC) توجه می دهد که تا کنون مدرکی که نشان دهنده انتقال ویروس COVID-19 از طریق شیر مادر باشد وجود ندارد. ضمنا انواعی از مواد ایمنی بخش (انتی بادی) علیه COVID-19 در نمونه های شیر مادران یافت شده که خبرخوبی است و این یعنی مادران موادایمنی بخش علیه ویروس کرونا می سازند و از طریق شیر به شیرخواران خود منتقل می‌کنند و ایمنی او را در برابر ویروس بالا برده بدون اینکه ویروس از راه شیر به شیرخوار انتقال یابد.

با توجه به فوائد کاملا شناخته شده تغذیه با شیر مادر و نقش ناچیز آن در سرایت عفونت ناشی از سایر ویروس های مسری تنفسی از جمله سندرم حاد و شدید تنفسی (SARS-COV) و سندرم تنفسی خاورمیانه (MERS-COV)، در مورد ابتلا به عفونت کوید-19 هم مادران می توانند تغذیه شیرخوارانشان را با شیر خود البته با رعایت همه احتیاط های لازم جهت پیشگیری از سرایت ترشحات تنفسی ادامه دهند. این احتیاط ها در مورد مادران دارای علائم بیماری، شامل پوشیدن ماسک صورت مناسب، شستشوی استاندارد دست ها قبل و بعد از شیردهی، و نیز تمیز کردن سطوح با ضدعفونی کننده ها طبق توصیه های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) می باشد.
راه های کاهش خطر انتقال ویروس کرونا به نوزادان

چون در مراکز مختلف، واحدهای مراقبت مادر و نوزاد از جهت شکل ساختمانی متفاوت اند، همه امکانات مناسب مکانی و نیازهای کارکنان برای پیشگیری از انتقال COVID-19 باید در نظر گرفته شوند.

برای کاهش خطر انتقال ویروس به نوزاد، تسهیلات جداسازی موقتی نوزاد (مثلا با اطاق جدا) از مادری که بیماری وی تائید شده و یا تحت بررسی است، تا زمان رفع احتیاط ها در مورد سرایت، طبق پروتکل های اعلام شده باید مورد توجه باشد. خطرات و فوائد جداسازی موقتی مادر و نوزاد باید با مراقبین بهداشتی مطرح شده و یک اتاق ایزوله جدا طی دوران درمان یا دوره بررسی احتمال عفونت، برای آنان آماده باشد. بازدید کنندگان باید به والدین سالم و مراقبین حرفه ای آن هم با تجهیزات مناسب شامل گان، دستکش، ماسک صورت، و محافظ چشم، محدود گردد.

درصورتیکه هیچ فرد سالم دیگری برای مراقبت از نوزاد در اتاق نباشد، مادری که ابتلا به COVID-19 در او ثابت شده یا مشکوک و تحت بررسی است و مراقبت از نوزاد را بعهده می گیرد، باید قبل از هر شیر دهی و یا هر تماس دیگری با نوزاد طبق دستورالعمل های مربوطه  ماسک صورت بپوشد و دستها را بشوید.
نحوه ی دوشیدن شیر و شیردهی مادر مبتلا به ویروس کرونا

در دوره جداسازی موقت، مادرانی که تمایل به شیردهی دارند را باید تشویق کرد تا برای برقراری و ماندگاری جریان شیر، شیر خود را بدوشند. در صورت امکان باید یک پمپ سینه اختصاصی برای هر مادر تدارک دید. قبل از دوشیدن شیر، مادران باید بهداشت دست ها را رعایت کنند و پس از هر بار دوشیدن شیر هم تمام قسمت های پمپ که با شیر سینه در تماس بوده باید مستقیما شسته شود و سایر قسمت های پمپ هم به شکل مناسبی ضد عفونی گردد. شیر دوشیده شده باید توسط یک مراقبت کننده سالم با یک قاشق یا فنجان تمیز به نوزاد داده شود.

در مواردی که به هر دلیل مادر و نوزادش در یک اتاق قرار می گیرند (Rooming in)، باید یک مانع فیزیکی مثلا یک پرده بین مادر و نوزاد قرار داده و فاصله آنها از یکدیگر بیش از 6 فوت باشد. ضمنا مادر باید ماسک صورت پوشیده و قبل از هر شیردهی دست ها را طبق دستورالعمل مربوطه بشوید.

در اینجا هم اگر مادر خیلی ناخوش باشد و نتواند شیر را مستیما از سینه به شیرخوار دهد، باید او را دلگرم و تشویق کرد که شیر را دوشیده و خودش یا فرد دیگری با یک قاشق یا فنجان تمیز با پیروی از تمام روش های اعلام شده پیشگیری از عفونت COVID-19 به شیرخوار بدهد.

دکتر مسیح معرف – متخصص اطفال