آنچه دیگران می خوانند:
یک نت ـ كانون در پاكستان هم نبوده است. در افغانستان در جنوب فيض آباد مركز ولايت بدخشان قرار داشت .
به اين نكات توجه فرماييد:
١- كانون در ناحيه اي بود كه نزديك مرزهاي پاكستان، تاجيكستان و چين و ازبكستان و هند بود بنابراين در اين نواحي هم به شدت حس شد.
٢- قدرت رسانه اي پاكستان از افغانستان بيشتر است و در ساعات اوليه رسانه هاي پاكستان گزارشهاي متعددي از اين رخداد پخش كردند و عملا آن را زلزله پاكستان (و با بزرگاي غلط ٨.١) گزارش كردند.
٣- زلزله عمقي حدود ٢٤٠ كيلومتر داشت بنابراين در پهنه بسيار گسترده تري از زلزله اي با ژرفاي كم مانند زلزله بم با عمق ٨ كيلومتر حس مي شود و تخريب در گستره وسيع تري توزيع مي شود. زلزله هاي كم عمق معمولا پهنه كانوني را به طور متمركز و بسيار شديد تخريب مي كنند.
٤- زلزله بدخشان (٤-٨-٩٤) در پهنه اي كوهستاني و صعب العبور رخ داده است. در پهنه كانوني به شعاع حدود ١٠٠ كيلومتر از كانون برآورد مي شود كه حدود ١٥٠ تا ٢٠٠ هزار نفر در محدوده تاثير بالاي اين زلزله با شدت VII قرار گرفته باشند بنابراين به نظر مي رسد كه روستاهاي زيادی در اثر جنبش زمين در هنگام زلزله و به دليل زمين لغزش تخريب يا مدفون شده و آبادي هايي نيز به دليل زمين لغزش با مراكز مهم قطع ارتباط شده باشد.
٥- زلزله در پهنه فرورانش ورقه هند به زير ورقه اوراسيا رخ داده است بنابراين عمق ٢٤٠ كيلومتري آن منطقي است. نبايد انتظار داشت تا گسلش سطحي از آن يافته شود.
٦- منطقه مرز برخورد ورقه هند با اوراسيا همچنان محل رخداد زلزله هاي مهم بعدي خواهد بود. نبود هاي لرزه اي در اين پهنه گسله وجود دارد كه در آينده محل رخداد زلزله هاي مهم در آينده خواهند بود : ناحيه شمال هند (منطقه شمال دهلي) و شمال شرق پاكستان (اسلام آباد و كشمير) و شرق نپال كانديداي مهم براي رخداد زلزله هاي مهم بعدي هستند.
٧- مساله زلزله بدخشان افغانستان شباهت زيادي با زلزله ٦ ماه قبل ٥-٢-٩٤ نپال دارد : دو كشور جهان سوم در نواحي كوهستاني زمينلرزه هاي بالاي ٧.٥ تجربه كردند . تعداد تلفات در هيچكدام از اين دو زلزله نماد آسيب سختي كه به زير ساخت هاي شرياني و اقتصادي اين كشورهاي آسيب پذير وارد شده است نيست. نواحي آسيب ديده تا حداقل يك دهه نيازمند كمك خواهند بود.
٨- جنوب آسيا چالش بزرگ دنياي جديد در مقابله با سوانح طبيعي است : آسيب پذيري بالا در مقابله با سوانح طبيعي ، توسعه نيافتگي و مهمترين تمركز جمعيتي جهان همه با هم در همين ناحيه ديده مي شود. براي مقابله و پاسخ به انسانهاي و جوامع آسيب پذير و پرجمعيت امروز و آينده آماده شويم .
٩- زلزله در كشورهاي مختلف از جمله در ايران حس شد،اين به معني فعال شدن منطقه مشهد به دليل زلزله بدخشان نيست. منطقه مشهد و نيشابور به دليل وجود گسلهاي فعال در همان منطقه (از جمله گسلهاي نيشابور و بينالود) به لحاظ لرزه خيزي فعال هستند ، ولي اين موضوع ربطي به زلزله در بدخشان ندارد. بزرگاي بالا (٧.٥) و عمق زياد موجب احساس شدن اين زلزله حتي در فاصله حدود ١٠٠٠ كيلومتري در داخل خاك ايران شده است ولي اين به معني تحريك شدن گسلهاي مشهد به دليل زلزله بدخشان نيست.
* استاد پژوهشگاه بين المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله/خبرآنلاین